Báo cáo đầu tiên về nấm Phytopithium gây hại trên cây sầu riêng

Nấm Phytopithium gây hại trên sầu riêng như thế nào? Cây sầu riêng có là cây trồng có giá trị kinh tế cao, tuy nhiên cũng như các loại cây trồng khác, cây sầu riêng cũng có các đối tượng dịch hại làm ảnh hưởng đến sinh trưởng, phát triển, năng suất cũng như chất lượng quả. 2019, các nhà khoa học của Viện khoa học nông nghiệp Việt Nam đã ghi nhận nấm Phytopithyum gây hại trên cây sầu riêng ở nước ta. Đây là báo cáo đầu tiên ở Việt Nam ghi nhận nấm này gây hại trên cây sầu riêng. Việc tìm hiểu đặc điểm sinh học của nấm sẽ là cơ sở quan trọng cho việc phòng trừ chủ động đối tượng này trên cây sầu riêng. Hoàng Minh xin giới thiệu đến bà con bài viết giới thiệu về nấm Phytopithium gây hại, mời bà con cùng tham khảo nhé

Tình hình nghiên cứu trên thế giới về nấm Phytopithium gây hại

Bệnh thối rễ nâu do nấm Phytopythium gây hại trên nhiều loại cây trồng như cây có múi, kiwi, sầu riêng,…. Hiện nay một số vùng trồng sầu riêng ở Việt Nam đã ghi nhận sự gây hại của loại nấm này đối với cây trông. Do đó, Hoàng Minh xin giới thiệu đến quý bà con bài viết giới thiệu về nấm P. vexans, cũng như triệu chứng gây hại trên cây trồng

Phytopythium là 1 chi trong họ Pythiace của lớp Oomycota. Hiện nay có hơn 20 loài trong chi này và các loài này có hầu hết đều sống trong môi trường nước ngọt và là nấm hoại sinh hoặc ký sinh. Một số loài Phytopythium đã được ghi nhận gây hại trên cây trồng như P. litorale gây bệnh trên cây Platanus orientalis, P helicoides gây bệnh trên trái và rễ cây có múi, P. vexans gây hại nhiều loại cây trồng

P.vexans trước đây được định danh là Pithyum vexans được ghi nhận gây hại trên cây trồng ở nhiều nơi trên thế giới. trong những năm gần đây các bệnh do P.vexans thường được báo cáo ở châu Phi, chúng gây bệnh trên cây có múi và nho, tại Hoa kỳ nấm này gây bệnh trên các cây thân gỗ như  hoa anh đào, phong đỏ, ở Trung Quốc nấm này được ghi nhận gây hại trên cây cao su, thuốc lá, chùm ngây. Ở Thái Lan, nấm Phytopithyum đã được ghi nhận gây bệnh trên cây cao sư, tại Việt Nam, nấm này đã được ghi nhận gây hại trên cây có múi nha cam, bưởi,…Ngoài ra, bệnh gây ra các triệu chứng thối rễ, thối ngọn, thối nhũn, thối thân trên một số cây ăn quả quan trọng như sầu riêng,kiwi, táo, bơ ở Việt Nam, Thổ Nhi Kỳ, Maroc, Mexico,…

Phytopythium là một chi tương đối mới được xác định khác biệt so với 2 chi còn lại là Pythium và Phytopthora, các loài nấm của 3 chi này đều có đặc điểm hình thái và phát triển tương tự nhau. Các triệu chứng biểu hiện trên cây trồng khi bị P. vexans như sau: Vỏ cây bị chết khô với các vết bệnh màu nâu, tán lá cây bị vàng và rụng lá, héo, đóng vảy thân, thối ngọn và rễ làm ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển của cây, thậm chí trên một số loại cây trồng khi bị nấm tấn công sẽ gây chết nhanh chóng

Khi nghiên cứu về các yếu tố giúp lây nhiễm, lây lan của mầm bệnh do nấm Phytopithium gây hại, các nhà khoa học cho rằng khi đất quá ẩm do mưa nhiều hoặc tưới nhiều nước sẽ làm mầm bệnh thuộc chi Oomyceta phát sinh, ngoài ra nhiệt độ, loại đất và gốc ghép cũng là những yếu tố chính trong sự tương tác giữa bào tử và tế bào thực vật, cụ thể khi nhiệt độ ấm và cây trồng được trồng trên đất sét sẽ dễ bị nhiễm P. vexans hơn so với các khi trồng trên các loại đất khác hoặc khi nhiệt độ thấp, tuy nhiên nấm Pythium thì ngược lại so với nấm Phytopythium

Một số loài thuốc diệt nấm Pythium được dùng để phòng trị bệnh do Phytopithyum gây ra, đồng thời khi bị nấm này cần kết hợp phun và tiêm hoặc nhỏ giọt thuốc vào cây, đây được xem là 1 biện pháp nhằm cải thiện khả năng kiểm soát loài nấm hại này. Theo Baysal Gurel và cộng sự, 2021, cho rằng các hoạt chất như mefenoxam, trifloxystrobin, pyraclostrobin, azoxystrobin, strobilurins thường

Báo cáo ghi nhận nấm Phytopithum gây hại trên sầu riêng ở Việt Nam

Năm 2019, một cuộc khảo sát được thực hiện tại các vùng trồng sầu riêng, kết quả cho thấy có khoảng 10% số cây có triệu chứng thối rễ, vàng lá, héo rũ, các triệu chứng này được ghi nhận và thu thập mẫu bệnh trên 125 cây ở các khu vực khác nhau. Để xác định mầm bệnh, các nhà khoa học dùng cánh hoa hồng để bẫy mầm bệnh và phát hiện có 94% cánh hoa bị nhiễm Phytopithium. Các mẫu bệnh được quan sát dưới kính hiển vi điện tử kết hợp với 17 cây bị nhiễm bệnh bằng cách lây nhiễm bào tử trứng  của nấm vào cây. 17 cây này được làm thuần và mầm bệnh được tưới vào cây được phân lập theo phương pháp đơn bào tử. Các đặc điểm về hình thái sợi nấm, bào tử, kích thước bào tử đều giống nhau. Sau khi chạy PCR để định danh nấm, kết quả định danh đây là nấm P. vexans có mã định danh là PPR119085, các mẫu này được lưu trữ vào bộ sưu tập nấm bệnh của Viện nghiên cứu bảo tồn thực vật trực thuộc Viện khoa học nông nghiệp Việt Nam để phục vụ các nghiên cứu tiếp theo

Để xác định khả năng lây nhiễm của P. vexans, các nhà khoa học đã áp dụng quy tắc Koch trên cây sầu riêng 1 năm tuổi (trên giống Monthong). 1 mililit dung dịch có chứa nấm P. vexan(105 cfu/ml) được thêm vào đất mỗi chậu cây sầu riêng (đường kính 30cm, chiều cao 25cm), chậu đối chứng tưới nước cấy vô trùng. Các cây sầu riêng được dùng trong thí nghiệm được trồng trong nhà kính ở nhiệt độ 25⁰C trong 14 ngày trước khi thí nghiệm, thí nghiệm được tiến hành với 3 lần lặp lại. Sau khi lây nhiễm 10 ngày xuất hiện các triệu chứng như rụng lá và mầm bệnh từ các chậu thí nghiệm được phân lập trở lại từ rễ các cây bị bệnh, và không phân lập được mầm bệnh từ các cây đối chứng. Đây là báo cáo đầu tiên về loài P. vexans gây thối rễ trên cây sầu riêng ở Việt Nam. Bệnh thường phát sinh, lây lan từ tháng 6 – 9, làm ảnh hưởng đáng kể đến cây sầu riêng, phát hiện này là cơ sở quan trọng để đề ra kế hoạch quản lý đối tượng dịch bệnh này ở Việt Nam

Trong thời gian các nhà khoa học tìm ra các giải pháp tối ưu để phòng trừ đối tượng này trên cây sầu riêng, bà con nên theo dõi vườn thường xuyên, khi phát hiện cây bị bệnh cần tiến hành xử lý ngay để phòng trừ, cân đối các loại phân bón. Khi cây bị bệnh và có các triệu chứng trên bà con có thể tạm thời dùng Agofast hoặc Libero, có thể dùng đơn hoặc kết hợp 2 loại thuốc với nhau cộng Xích Thố Mã để phòng trừ trong khi đợi hoạt chất hoặc cách tối ưu nhất để đối phó với bệnh này

Ngoài ra, bà con có bất kì thắc mắc nào về kỹ thuật cũng như cách xử lý sâu bệnh trong quá trình canh tác. Hãy liên hệ với Hoàng Minh theo thông tin dưới đây:

Công ty Nông Nghiệp Hoàng Minh

Địa chỉ: 170 Sư Vạn Hạnh, P.Hội Thương, Tp.Pleiku, Gia Lai

Điện thoại: 02693.820.823    –   Fax: 02693.820.823

Website: goldsunvn.com – nongnghiephoangminh.com

Email: Info@goldsunvn.com – nongnghiephoangminh@gmail.com

Fanpage: Nông Nghiệp Hoàng Minh

Youtube: Nông Nghiệp Hoàng Minh