TỔNG HỢP BỆNH HẠI TRÊN VƯỜN KHOAI LANG (PHẦN 1)

Một vụ mùa khoai lang bội thu được quyết định bởi nhiều yếu tố gồm điều kiện ngoại cảnh, chế độ dinh dưỡng và sâu bệnh hại. Trong đó, sâu bệnh hại trên vườn khoai lang là một trong những yếu tố then chốt quyết định đến năng suất cuối vụ. Hoàng Minh xin mô tả và hướng dẫn bà con phân biệt một số loại sâu bệnh hại phổ biến trên vườn khoai lang nhé.

1. Thối gốc khoai lang – bệnh hại trên vườn khoai lang

Thối gốc khoai lang là một trong những bệnh hại trên vườn khoai lang do nấm Diaporthe destruens tấn công gây hại. Nấm Diaporthe destruens chủ yếu gây hại họ Convolvulaceae (họ bìm bìm) trên cây khoai lang.

Nấm bệnh bùng phát mạnh và thể hiện rõ ràng khi khoai lang từ 80 – 90 ngày trở lên. Bệnh lây nhiễm trên vườn từ nguồn giống khoai bị nhiễm bệnh hoặc từ tàn dư bệnh của các vụ trước còn tồn tại trong đất.

1.1 Triệu chứng bệnh thối gốc khoai lang

– Nấm Diaporthe destruens bắt đầu tấn công và biểu hiện ở phần thân khoai lang sát mặt đất. Thân khoai lang tiếp giáp mặt đất bị đen.

*Biểu hiện nấm Diaporthe destruens tấn công*

– Trên bề mặt vết bệnh xuất hiện các hạt nhỏ màu đen, đây chính là bào tử nấm xuất hiện thành từng đám, sần. Bào tử nấm khi gặp nước sẽ nảy mầm và tiếp tục tấn công dây khoai lang.

*Bào tử nấm xuất hiện thành từng đám sần trên dây khoai*

– Phần thân khoai lang bên dưới đất bị hư hại tuy nhiên phần ngọn phía trên thì vẫn sinh trưởng khỏe mạnh nhờ vào hệ rễ cám dày đặc, lá vẫn xanh. Khi nấm bùng phát mạnh, lá khoai chuyển dần sang màu vàng hoặc tím. Tại thời điểm này, dây sẽ chết rất nhanh và củ bị thối.

*Sắc tím vàng xen kẽ trên vườn bị nhiễm nấm*

Bà con lưu ý: Biểu hiện màu sắc lá dễ khiến bà con nhầm lẫn với bệnh hại trên vườn khoai lang khác là bệnh tím lá do nấm Fusarium gây hại. Bà con kiểm tra vết bệnh trên thân khoai lang để phân biệt rõ ràng. Nấm Fusarium sẽ có lớp bào tử màu cam hoặc dây bị nứt, tách.

– Bề mặt củ sần sùi, không láng bóng, củ nhỏ và chậm lớn. Nấm Diaporthe destruens tấn công gây thối củ. Nấm gây hại bắt đầu từ phần chóp củ rồi lan dần xuống dưới, ruột củ chuyển sang màu nâu, sau dần sẽ hư toàn bộ củ.

*Bề mặt củ khoai sần sùi do bị nấm Diaporthe destruens tấn công*

*Mặt cắt củ bị nhiễm nấm: nấm tấn công gây thối củ từ chóp củ xuống, ruột chuyển sang màu nâu sau dần sẽ hư toàn củ*

1.2 Biện pháp quản lý thối gốc khoai lang – bệnh hại trên vườn khoai lang

Với bệnh hại trên vườn khoai lang là bệnh thối gốc, bà con nên sử dụng các loại thuốc có hoạt chất Tebuconazole, Dimethomorph, Fosetyl –Aluminium,… Hoàng Minh khuyến nghị bà con quản lý bệnh với bộ giải pháp quản lý nấm Sparta, Libero, Xích Thố Mã.

*Bộ giải pháp quản lý nấm gây bệnh thối gốc khoai lang*

Bộ giải pháp quản lý nấm của Hoàng Minh mang lại hiệu quả rõ rệt giúp nhà vườn đối phó với bệnh hại trên vườn khoai lang này.

*Dây khoai lang trước và sau 7 ngày xử lý nấm bệnh gây thối gốc*

*Dây khoai lang bị thối gốc khi không được xử lý nấm bệnh*

2. Héo Fusarium – Bệnh hại trên vườn khoai lang

Bệnh hại trên vườn khoai lang do nấm Fusarium tấn công gây hại chính là bệnh héo Fusarium. Nấm bệnh xâm nhập và gây hại ở mọi giai đoạn sinh trưởng của cây khoai lang. Nấm lây nhiễm trên vườn từ nguồn giống bị nhiễm bệnh hoặc từ tàn dư bệnh ở các vụ mùa trước còn tồn tại trong đất.

2.1 Triệu chứng bệnh héo Fusarium

– Khoai lang ở giai đoạn cây con: cây bị nhiễm bệnh bị héo và chết ngay sau khi xuất hiện triệu chứng: lá chuyển tím, rũ xuống và dây chết đen.

– Ở những dây khoai lang lớn hơn: khi nhiễm bệnh cây sẽ chậm phát triển. Các lá chân vàng dần, phần rìa lá non chuyển màu tím loang rồi sau sẽ tím toàn lá. Toàn bộ lá sẽ héo rũ xuống.

*Triệu chứng nhiễm bệnh héo Fusarium ở những dây khoai lớn*

– Trên dây, vết bệnh màu nâu đen chạy dọc thân, xuất hiện các vết nứt hoặc có lớp bào tử màu cam phủ trên vết bệnh. Tách đôi thân mạch dẫn sẽ thấy bên trong hóa nâu.

*Xuất hiện vết nứt hoặc lớp bào tử màu cam phủ trên vết bệnh trên dây khoai lang*

*Tách đôi mạch dẫn sẽ thấy hóa nâu bên trong*

– Nấm bệnh tấn công gây thối củ khoai lang: Vết bệnh có màu đen thường xuất hiện ở bên hông trên bề mặt củ. Khi bệnh nặng dần sẽ ăn sâu vào và gây thối củ. Chẻ củ bị nhiễm bệnh, nhu mô vỏ (tính từ biểu bì đến trụ bì) thấy hóa nâu.

*Vết bệnh có màu đen, xuất hiện bên hông củ*

*Nhu mô vỏ của củ nhiễm bệnh bị hoá nâu*

2.2 Biện pháp quản lý Héo Fusarium – bệnh hại trên vườn khoai lang

Đối phó với Héo Fusarium – bệnh hại trên vườn khoai lang, bà con sử dụng các loại thuốc có hoạt chất Tebuconazole, Dimethomorph, Fosetyl –Aluminium,… Hoàng Minh khuyến nghị bà con quản lý bệnh với bộ giải pháp quản lý nấm Sparta, Libero, Xích Thố Mã.

3. Thối nhũn khoai lang – bệnh hại trên vườn khoai lang

Thối nhũn khoai lang – bệnh hại trên vườn khoai lang này do vi khuẩn Dikeya sp (Erwinia chrysanthemi) gây ra. Sự lan truyền của khuẩn trên đồng ruộng khoai phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Nhưng chủ yếu chúng lây lan qua mưa và do việc sử dụng dây khoai giống bị nhiễm bệnh, và lây nhiễm thông qua cả vết thương.

3.1 Triệu chứng thối nhũn khoai lang

– Vi khuẩn Dikeya sp tấn công làm phần thân khoai lang ngầm dưới đất chuyển màu nâu đen và thối nhũn.

– Bệnh thối nhũn tiến triển rất nhanh, toàn bộ lá trên dây héo rũ, trong khi màu sắc lá lại không thay đổi.

– Vi khuẩn tấn công xuống củ gây mềm và thối rửa củ, ranh giới với phần lành có màu nâu sẫm.

3.2 Cách phân biệt héo dây khoai lang do nấm hoặc do khuẩn

Hoàng Minh hướng dẫn bà con cách phân biệt héo dây do nấm hoặc khuẩn – bệnh hại trên vườn khoai lang – theo các bước:

– Cắt ngang thân cây khoai lang bị bệnh, nhúng vào nước trong và đợi 3 – 5 phút.

*Nhúng thân cây khoai vào nước trong 3-5 phút*

– Từ dây khoai bị nhiễm bệnh nếu chảy ra dòng dịch màu trắng đục thì dây bị héo do vi khuẩn tấn công (bởi dịch khuẩn là đặc trưng cho cây bị vi khuẩn tấn công).

*Dịch khuẩn màu trắng đục chứng tỏ héo dây do khuẩn*

3.3 Biện pháp quản lý thối nhũn khoai lang – bệnh hại trên vườn khoai lang

Đối với vườn bị nhiễm bệnh: Bà con cần xử lý dây khoai bị bệnh trên vườn như sau:

– Dây khoai bị thối nhũn khi nhổ lên bà con cần cẩn thận lấy hết phần thân bị thối còn trong đất để tránh mầm bệnh còn sót lại. Khi nhổ dây lên thì bỏ luôn vào bao kín, tránh lây lan mầm bệnh. Tuyệt đối không ôm dây hoặc nhổ vứt ra đầu luống.

– Rải vôi xung quanh khu vực vườn vừa nhổ dây.

– Xử lý sạch rồi tiến hành phun bộ quản lý khuẩn bệnh gồm: Senly, Agofast, Fugoba, Xích Thố Mã.

– Bệnh thối nhũn khoai lang lây lan nhanh và khó trị dứt điểm. Đặc biệt, trong điều kiện thời tiết bất lợi bà con cần kiên trì xử lý để tỷ lệ bệnh sẽ giảm dần. Khi nhiệt độ cao, nắng nhiều, việc quản lý bệnh sẽ có hiệu quả cao.

Đối với vườn chuẩn bị xuống giống, chưa nhiễm bệnh:

– Bà con sử dụng nguồn giống khoai sạch bệnh.

– Không nên trồng khoai trên đất đã bị nhiễm bệnh trước đó.

– Xử lý đất kỹ trước khi trồng (Cày phơi đất, bón vôi, Trichodecma – Tot).

– Phun đinh kì luân phiên bộ quản lý khuẩn gồm: Senly, Agofast, Fugoba, Xích Thố Mã.

Hiệu quả sử dụng bộ giải pháp quản lý khuẩn của Hoàng Minh:

*Hiệu quả quản lý khuẩn sau 12 ngày xử lý bệnh*

*Ngày 28/7: 28 ngày sau xử lý dừng bệnh, dây phủ luống phát triển xanh tốt*

Mong rằng một số bệnh hại trên vườn khoai lang mà Hoàng Minh chia sẻ trên đây sẽ giúp ích cho bà con trong việc nhận biết và quản lý bệnh hiệu quả. Mời bà con theo dõi tiếp phần 2 để biết thêm các bệnh hại khoai lang phổ biến khác.

Về liều dùng và sản phẩm thuốc BVTV, bà con vui lòng liên hệ để Hoàng Minh tư vấn chi tiết theo tình trạng vườn: