Trong điều kiện thời như hiện nay (nắng nóng, nhiệt độ và độ ẩm tăng cao) tạo điều kiện lý tưởng để rệp sáp phát triển mạnh mẽ và gây hại cho nhiều loại cây trồng, đặc biệt là cà phê và sầu riêng. Vì vậy, công tác kiểm soát và quản lý rệp sáp trên cây là hết sức quan trọng để giữ được năng suất mùa vụ. Bà con cùng Hoàng Minh tìm hiểu và sự gây hại và phương pháp quản lý rệp sáp cũng như dưỡng trái trong giai đoạn này.
1. Sự tấn công gây hại của rệp sáp trên các loại cây trồng
Nói đến Tây Nguyên không thể không nhắc đến hai loại cây trồng chủ lực, mang lại giá trị kinh tế cao cho người dân nơi đây đó là cà phê và sầu riêng.
Trong đó, đối với cây cà phê được người dân Tây Nguyên canh tác từ rất lâu đời và được mệnh danh là “thủ phủ cà phê” của Việt Nam, với diện tích trồng và sản lượng cà phê lớn nhất cả nước. Cà phê Tây Nguyên nổi tiếng với hương vị đậm đà, đặc trưng, được ưa chuộng cả trong và ngoài nước, điều này đã mang lại nguồn thu nhập ổn định cho bà con Tây Nguyên.
Đối với cây sầu riêng, trong những năm gần đây đã trở thành một loại cây trồng mang lại giá trị kinh tế cực kì cao cho bà con nông dân Tây Nguyên. Điều này góp phần đa dạng hoá cơ cấu cây trồng, nâng cao thu nhập cho người dân.
Trong giai đoạn hiện nay ở khu vực Tây Nguyên, hầu hết các vùng trồng cà phê và sầU riêng đều đang trong giai đoạn nở hoa và đậu trái non. Đồng hành cùng quá trình phát triển của hoa – thụ phấn đậu trái – phát triển của trái, là sự xuất hiện và phát triển gây hại của rệp sáp.

● Tính chất và cơ chế gây hại của rệp sáp
Rệp sáp có con đực và con cái, tuy nhiên rệp sáp cái có thể tự sinh sản không cần con đực (sinh sản vô tính). Vì vậy khả năng sinh sản trong điều kiện thuận lợi của rệp sáp tạo ra nhiều cá thể để hình thành nên quần thể rệp sáp gây hại cho cây là rất dễ dàng.
Rệp sáp cái trưởng thành có lớp sáp trắng bao phủ cơ thể không tan trong nước, giúp chúng tự bảo vệ khỏi các tác động của bên ngoài (thuốc BVTV và điều kiện môi trường).
Đồng thời chúng đẻ trứng và bảo vệ trứng ở dưới cơ thể, điều này giúp cho trứng được phòng vệ với 2 lớp bảo vệ là lớp sáp của trắng của con trưởng thành và cơ thể của con trưởng thành.

Rệp sáp xuất hiện và sinh trưởng trong điều kiện nắng nóng, nhiệt độ và độ ẩm tăng cao. Tuy nhiên, chúng ưa thích sinh sống và ẩn nấp ở những vị trí, khu vực mát mẻ và tránh ánh sáng trực tiếp của mặt trời. Vì vậy, chúng thường ẩn nấp ở những vị trí thuốc BVTV khó tiếp xúc đến như trong nụ hoa, cuống trái, các kẻ của chùm hoa/trái.

Rệp sáp còn tiết dịch honeydew, chất dịch do rệp sáp tiết ra tạo điều kiện cho nấm bồ hóng phát triển, bao phủ bề mặt lá và hoa, ảnh hưởng đến quá trình quang hợp và thụ phấn.
Không những vậy, dịch ngọt honeydew còn thu hút kiến đến và làm môi giới di chuyển rệp/trứng rệp phân tán toàn cây toàn vườn
=> Với tính chất và cơ chế gây hại của rệp sáp mà rất khó quản lý khi chúng xuất hiện và phát triển
● Sự gây hại của rệp sáp đến cà phê

Rệp sáp gây hại làm ảnh hưởng nặng nề đến năng suất và chất lượng của cà phê trong mùa vụ. Rệp sáp chích hút nhựa cây, làm suy yếu cây, khiến cây không đủ sức nuôi hoa và quả.
+ Rệp sáp tấn công trực tiếp vào cuống hoa và chùm hoa, làm khô héo và rụng.

+ Rệp sáp tấn công mạnh trong giai đoạn trái non mới đậu, trái cà phê sẽ phát triển chậm. Nếu không quản lí kịp thời, chùm trái sẽ khô hỏng, ảnh hưởng đến năng suất vụ tới.
![]() |
![]() |
+ Nấm muội đen bao phủ lá và quả, làm giảm khả năng quang hợp của cây, khiến lá úa vàng và rụng.

+ Rệp sáp không những tấn công hoa và trái mà còn tấn công thân, rễ làm ảnh hưởng đến quá trình hấp thu – vận chuyển dinh dưỡng nuôi cây.

Ngoài ra nếu không quản lý sẽ làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến vụ mùa kế tiếp, đó là ảnh hưởng đến khả năng bật chồi tạo ra cành dự trữ.
● Sự gây hại của rệp sáp đến sầu riêng
Hiện nay, ở khu vực Tây Nguyên đa số các vùng trồng sầu riêng đang trong giai đoạn dưỡng bông, bông chuẩn bị xổ nhụy hoặc xổ nhụy và đậu trái con. Rệp sáp tấn công vào giai đoạn này làm ảnh hưởng đến quá trình thụ phấn – đậu trái, làm biến dạng trái, làm trái méo mó. Điều này làm giảm giá trị (không đều hộc) cũng như năng suất của sầu riêng.
+ Rệp sáp tấn công làm bông héo, giảm sức sống, ảnh hưởng đến quá trình xổ nhụy.
+ Trong giai đoạn xổ nhụy rệp sáp làm nhụy hoa bị biến dạng, không thể nở hoàn toàn, dẫn đến thụ phấn kém. Đồng thời, chất dịch do rệp sáp tiết ra có thể làm dính phấn hoa, giảm khả năng phát tán và thụ phấn.
![]() |
![]() |
Rệp sáp tấn công bông sầu riêng
+ Rệp sáp tấn công trái non, làm trái bị méo mó, rụng sớm, hoặc không phát triển đều, gây ra tình trạng giật học (hộc không đều cơm), giảm năng suất và giá trị thương phẩm.
![]() |
![]() |
Rệp sáp tấn công lên trái sầu riêng
2. Phương pháp quản lý rệp sáp hiệu quả và dưỡng trái khoẻ mạnh nâng cao năng suất vụ mùa
● Quản lý rệp sáp
Hoàng Minh khuyến nghị bà con luân phiên phun Alexander Đại Đế 777 và K54 kết hợp với Leva (diệt trứng), dầu khoáng sinh học Xích Thố Mã giúp bám dính, loang trải, thầm sâu và làm mềm lớp sáp, tăng lưu dẫn thuốc để quản lý rệp sáp hiệu quả.

Để công tác quản lý rệp sáp đạt hiệu quả tối ưu, bà con nên phun kỹ từ trong ra ngoài tán, phun cả thân và đặc biệt là vị trí chùm trái. Nếu vườn bị rệp sáp mật độ dày (phủ kín chùm hoa, chùm quả) trắng cả cây thì cần phun trị rệp 2 lần, mỗi lần cách nhau từ 5 – 7 ngày, để quản lý rệp một cách triệt để.
Lưu ý: Trong giai đoạn hiện nay, nhiệt độ tăng cao (nhiệt độ lên đến 34 độ C), Hoàng Minh khuyến nghị bà con nên tiến hành phun quản lý rệp vào buổi chiều (từ 14h00 – tối), không nên phun vào buổi sáng. Vì thông thường bà con phun buổi sáng và hoàn thành công tác phun khoảng 9h00 – 10h00 sáng, lúc này mặt trời đứng dạng và nhiệt độ bắt đầu tăng cao làm ảnh hưởng đến quá trình hấp thu và tiếp nhận thuốc của cây.
Hoàng Minh đã thực nghiệm và đạt được kết quả thành công, không ảnh hưởng đến bông và trái.


● Dưỡng trái phát triển khoẻ mạnh nâng cao năng suất và chất lượng vụ mùa
Trong giai đoạn nuôi trái (từ khi đậu trái đến khi trái đạt kích thước tối đa), bà con bổ sung Cặp đôi An Tâm gồm Stickme (Canxibo Gel Sữa vàng) và Big Bom (Lớn Trái Hoàng Minh). Cặp đôi có hàm lượng Canxi và Boron cao giúp cuống dai chắc khỏe, hạn chế rụng trái. Đồng thời Cặp đôi có đầy đủ đa trung – vi lượng giúp trái lớn đều, và cành lá chắc khỏe xanh dày, để hấp thu dinh dưỡng nuôi dưỡng trái.

Ngoài ra còn cặp đôi An Tâm bổ sung nguồn kháng sinh chitosan, được nghiên cứu có thể làm giảm căng thẳng môi trường do hạn hán, tăng cường khả năng chống chịu hạn hán (giai đoạn mùa khô ở Tây Nguyên) ở thực vật bằng cách giảm căng thẳng oxy hóa, tăng cường khả năng hấp thụ nước và tăng cường hoạt động quang hợp.

Song song với bổ sung dinh dưỡng qua lá, Hoàng Minh khuyến nghị bà con bổ sung Demeter kết hợp với Trichoderma-Tot qua gốc để tăng cường hệ miễn dịch và sức chống chịu cho cây trong giai đoạn mùa khô. Bộ sản phẩm giúp loại bỏ các vi nấm có hại và tăng cường hệ vi nấm có lợi, đánh thức hệ vi sinh vật bản địa, cung cấp nguồn dinh dưỡng cho hệ vi sinh vật trong đất làm cho đất tơi xốp thoáng khí, tăng cường sức đề kháng cho cây và bảo vệ cây trồng tối ưu.
Bà con có bất kỳ thắc mắc nào trong quá trình canh tác cà phê và các vấn đề về các loại cây trồng khác xin vui lòng liên hệ Nông nghiệp Hoàng Minh qua thông tin cụ thể dưới đây để được tư vấn chi tiết nhé!
Được viết bởi KS. Huyền.
Về Nông Nghiệp Hoàng Minh
Công ty Nông Nghiệp Hoàng Minh
Địa chỉ: 170 Sư Vạn Hạnh, P.Hội Thương, Tp.Pleiku, Gia Lai
Điện thoại: 0935 842 567
Website: goldsunvn.com
Email: Info@goldsunvn.com
Fanpage: Nông Nghiệp Hoàng Minh








