Quy trình kỹ thuật chăm sóc cây na

Na là một loại cây ăn quả khá phổ biến và có tiềm năng, đang được ưa chuộng và mang lại giá trị kinh tế cao cho bà con. Hoàng Minh xin chia sẻ cho bà con các quy trình kỹ thuật chăm sóc cây na, giúp cho vụ mùa thu hoạch na của bà con đạt hiệu suất đáng mong đợi.

1. Đặc điểm sinh học của cây na

Na là cây xứ nóng, được trồng ở khắp mọi miền đất nước. Hiện có khoảng 50 giống na ở nước ta, các giống na thường gặp là na bở, na phấ, na dai. Bà con phân biệt như sau:

• Cây na bở: Phần cuống có vành khuyên, mắt gồ, màu xanh.

Ưu điểm: quả to dài, đột ngọt vừa phải, ăn mát.

Nhược điểm: Khi quả chín, ăn hạt không dóc. Khó vận chuyển, thị trường không ưa chuộng nên kém hiệu quả.

• Cây na phấn:

Ưu điểm: dễ đậu quả, quả tròn sai đẹp mắt, ăn mát, độ ngọt vừa phải.

Nhược điểm: Khi quả chín, ăn hạt không dóc, dễ bị nát nên khó vận chuyển. Thị trường tiêu thụ chậm.

• Cây na dai:

– Na dai mắt gồ:

Ưu điểm: quả dài, mắt gồ khi nở, rãnh mắt hồng đẹp, cùi dày dai, độ ngọt cao. Khi chín dễ vận chuyển, thời gian bảo quản dài, khi quả chín ăn dóc hạt.

Nhược điểm: nếu để tự nhiên thì cây đậu ít quả, quả hay bị méo.

– Na dai mắt lỳ:

Ưu điểm: quả tròn và sai quả tự nhiên, cùi dày dai, độ ngọt cao. Khi quả chín, ăn dóc hạt, dễ vận chuyển.

Nhược điểm: quả bé hơn giống na mắt gồ.

Giống na bở và na phấn không có thị trường tiêu thụ nhiều nên hầu hết bà con nông dân không mở rộng diện tích và không đi vào chuyên canh. Giống na dai được chọn giống trồng phổ biến hơn.

2. Chọn giống để trồng và chăm sóc cây na:

• Chọn cây:

Bà con chọn cây na sai quả, không bị hiện tượng ra quả cách năm, đảm bảo đúng giống cần chọn, có thể lấy mắt ghép hoăc lấy hạt.

• Chon quả để lấy hạt:

Bà con chọn quả dài chín giữa vụ, quả không bị sâu bệnh. Bà con có thể chọn quả bộp hoặc quả chín cây, bỏ hạt ở phần cuống, lấy hạt ở phần giữa quả trở đi. Nên chọn những hạt đen và mẩy, rửa sạch rồi tải ra phơi trong nhà hoặc dưới nắng nhẹ để đảm bảo tỷ lệ nảy mầm. Bà con lưu ý hạn chế lấy quả cuối vụ nhé.

3. Quy trình kỹ thuật chăm sóc cây na

3.1 Gieo hạt na – quy trình chăm sóc cây na

• Thời điểm gieo hạt na: Bà con gieo hạt na vào cuối tháng 8 âm lịch, đầu tháng 9 âm lịch và tháng 2 âm lịch. Tháng 2 âm lịch là thời điểm thích hợp nhất vì tỷ lệ nảy mầm cao và cây con cũng có tỷ lệ sống cao.
• Xử lý hạt na giống: Bà con pha thuốc dung dịch với nước ấm 45-55⁰C, để trên 2 ngày. Sau mỗi ngày, bà con phải thay nước, đãi hạt rồi rửa lại để chống chua, tránh gây thối hạt.
• Ủ hạt na giống: Khi hạt na giống ngâm trong dung dịch đã đạt tiêu chuẩn, bà con tiến hành ủ hạt na giống trong cát, tải hoặc giẻ ẩm để hạt nứt nhanh rồi đem gieo. Thời gian ủ hạt na giống để đến lúc nảy mầm mất khoảng 5-10 ngày.
• Cách gieo hạt na: Bà con có thể gieo hạt trong bầu hoặc gieo hạt theo luống hoặc gieo trực tiếp xuống đất. Bà con chú ý xử lý đất trước khi gieo hạt để đạt hiệu quả tốt nhất.

3.2 Kỹ thuật ghép na – quy trình chăm sóc cây na

• Thời vụ ghép na: bà con ghép na vào tháng 8-9 trong năm.
• Chuẩn bị cây gốc ghép đạt tiêu chuẩn: bà con chọn những cây được nhân giống từ hạt, cây sinh trưởng khỏe, có đường kính gốc từ 1 – 1,5 cm.
• Chọn cành lấy mắt ghép: bà con chọn cành trên những cây có cành sinh trưởng khỏe, có đường kính từ 0,6 – 1,5cm, các mắt trên cành không phải là măt ngủ có độ gồ cao.
• Bà con có thể ghép đoạn cành hoặc ghép mắt nhỏ có gỗ.

3.3 Chăm sóc cây na giai đoạn kiến thiết cơ bản

• Bà con trồng na với mật độ 3 x 4m, trồng so le nanh sấu. Không nên đào hố sâu và rộng, nên trồng cây bằng mặt đất hoặc ụ cao để trồng.
• Sau khi mới trồng hoặc sau khi cây bén rễ, bà con nên dùng thuốc kích rễ để tưới cho cây.
• Trong 2 – 3 năm đầu, bà con nên tạo tán cho cây. Bà con chú ý tạo tán thấp và đều tán về các hướng.
• Nên bón phân cho cây na trong giai đoạn này để kích thích các cành lá, bà con cần chú ý bón đúng liều lượng.

– Bà con chọn các loại phân sau: Vôi bột 70 -100kg/ sào, phân hữu cơ hoai mục 5 – 6 tạ/sào, NPK hàm lượng 16-16-8 hoặc 20-10-10 50kg/ sào

– Bà con nên bón phân cho cây na 3 lần/ năm: lần 1 là tháng 12-1, lần 2 là tháng 5-6, lần 3 là tháng 9-10.

3.4 Chăm sóc cây na giai đoạn kinh doanh

a. Chăm sóc cây na giai đoạn phục hồi

Sau một thời gian nuôi quả, nếu không được cân đối nguồn dinh dưỡng, nhiều cây na sẽ bị suy nặng.

Mặt khác, sau khi thu hoạch xong, cây na tiếp tục sinh trưởng. Trong mùa khô hoặc thiếu nước, cây na trơ cành trụi lá. Trong mùa mưa hoặc khi có nước tưới trở lại, cây tiếp tục ra lá non mới và ra hoa. Tuy nhiên, bệnh vàng lá trên cây na sẽ xuất hiện rất nhiều làm ảnh hưởng đến việc nuôi hoa, nuôi trái.

Để giúp cây na phục hồi nhanh chóng và sinh trưởng tốt, bà con nên có một chế độ chăm sóc cây na như sau:

• Khi có mưa hay khi có nước tưới trở lại, bà con tiến hành bón phân gốc: mỗi cây bón 200gr -300gr NPK 16-16-8, hoặc 20-10-10 kết hợp phân hữu cơ (phân bò, dây đậu,…).
• Sử dụng 1kg Humic + 1kg Trichoderma-Tot (Hoàng Minh) pha với 200 lít nước để tưới gốc, lượng tưới là 5–10 lít/ gốc.

• Khi có lá non, bà con sử dụng phân bón lá DaVie có thể kết hợp với 31-11-11 phun đều lên 2 mặt lá.

Hoàng Minh khuyến nghị bà con có thể phun thêm Sparta để quản lý nấm hại trên cây na và Alexander để quản lý bọ trĩ, bọ xít. Với bọ vòi voi, bà con nên sử dụng Superkill để phòng trị.

Với các thao tác trên, cây na sẽ được cung cấp đầy đủ dưỡng chất cần thiết, sinh trưởng tốt, chống chịu được sâu bệnh và sẳn sàng cho vụ mùa mới.

Việc xử lý ra hoa và đậu trái na ở vụ 1 (tầm tháng 3-4 âm lịch) tương đối đơn giản. Do cây na có đặc điểm rụng lá trong mùa khô, sau khi mưa hoặc tưới nước thì cây sẽ đâm ra chồi lá mới và trên cành có mang theo hoa.

Tuy nhiên ở vụ 2 (tầm tháng 7-8 âm lịch), việc xử lý ra hoa gặp nhiều trở ngại do mưa nhiều, cây chỉ ra lá và khó ra hoa. Trong mùa mưa, việc xử lý ra hoa tuy khó khăn nhưng sẽ thuận lợi cho việc nuôi quả và giá bán sẽ cao hơn do cận kề dịp Tết.

b. Chăm sóc cây na giai đoạn chuẩn bị ra hoa:

Trước khi tuốt lá 30 ngày hoặc khi quan sát thấy lá xanh màu lá chuối già, bà con tiến hành bón gốc với Lân và Kali.

Liều lượng bón tham khảo: 2 lạng Lân, 1 lạng Kali. Áp dụng cho cây 4 tuổi, tán rộng 1,5m. Bà con kết hợp với phân hữu cơ hoai mục chung trong 1 lần bón (1kg/ 1 gốc).

Sau khi bón xong, bà con tưới nhẹ cho cây hấp thu, tầm 7-10 ngày thì cắt nước hoàn toàn.

Phun MKP qua lá với nồng độ 1-2kg/200 lít, và phun 1-2 lần.

Sau khi tạo mầm, bà con tiến hành phun Chuyển Mầm cho toàn cây. Liều lượng pha: 500ml Chuyển Mầm với 400 lít nước.

Sau gần 1 tháng, khi thấy lá già dòn, bà con tiến hành tuốt lá già và cắt cành bớt các cành ngọn (tiếp giáp giữa cành non với cành bánh tẽ) và chừa lại 12-15 phân, nhằm kích thích chồi mầm ở đoạn còn lại phát triển mạnh, thuận lợi cho việc mang hoa và ra trái sau này.

Việc làm này chỉ nên làm cho vụ mùa tháng 11, tết, tháng Giêng và tháng 2. Không nên làm vào các vụ tháng 4-7. Vì các vụ sau này hay bị lướt lá, các cành thế bị ngợp, ít ra hoa và hoa khó đậu trái.

Tùy sức khỏe của cây na và tùy mùa vụ mà bà con tuốt hết lá hoặc chừa lại 10-30% để cây ít bị sốc.

Lưu ý: trước ngày cắt cành tuốt lá chính khoảng 7-10 ngày, bà con tiến hành cắt đầu cành các “cành thế” bên trong tán – là các cành mọc trực tiếp từ thân hoặc cành cấp 1.

Đồng thời, với việc tuốt lá cắt cành non, bà con nên tiến hành cắt tỉa bỏ bớt cành già cỗi, cành sâu bệnh, cành khô và cành vô hiệu.

Sau các thao tác trên, cây na sẽ trụi lá. Lúc này, bà con tiến hành phun thuốc trừ bệnh Apollo kết hợp Agofast trên toàn bộ cành để hạn chế các nhóm nấm bệnh xâm nhập vào cây na qua vết thương do cắt tỉa.

Sau khi tuốt lá, nếu chồi ra mà tỷ lệ hoa ít hoặc sau khi tuốt lá mà gặp mưa, bà con tiến hành phun thêm một cữ Chuyển Mầm (500ml với 400 lít nước) để tránh hiện tượng chuyển từ mầm hoa sang mầm lá. Trường hợp thời tiết lạnh, bà con kết hợp KNO3 (2kg/ 200 lít nước) để phun lên toàn cây và đổ gốc theo hình chiếu tán cây.

Sau đó 7 ngày, bà con sử dụng Ra Hoa Hoàng Minh hoặc Davie, phun lên toàn cây theo liều khuyến cáo, sau đó mầm hoa sẽ xuất hiện ở nách lá.

Lúc này, bà con mới bắt đầu vào nước và tưới tăng dần cho đến khi hoa nở thì giảm lượng nước bằng lại mức bình thường trước khi xiết nước.

Khoảng một tuần sau khi cắt, ở mỗi cành sẽ nhú lên nhiều chồi, bà con nên tỉa bớt, chỉ chừa lại mỗi cành khoảng 4-6 chồi.

c. Chăm sóc cây na – dưỡng hoa và tăng tỉ lệ đậu trái

Trong khoảng thời gian từ 15–30 ngày sau khi tuốt lá, khi hoa đã ra đều ở nách lá, bà con pha Ra Hoa Hoàng Minh theo tỷ lệ 500ml/ 400 lít nước để giúp nụ hoa nhiều, cuống hoa mập, hoa khỏe, hạn chế rụng bông, hấp dẫn côn trùng thụ phấn, tăng tỷ lê đậu trái. Song song, bà con cần phun thêm Alphador và Apollo để quản lý côn trùng và nấm bệnh nhưng không gây nóng bông.

Khi hoa bắt đầu nở cho đến khi có một số trái đâụ cần thiết (45 ngày sau khi tuốt lá trở đi), bà con cần phun Canxibo Gel Sữa Vàng kết hợp Davie giúp tăng tỷ lệ đậu trái, chống rụng trái con và trái lớn nhanh hơn.

d. Chăm sóc cây na – nuôi trái, trái lớn ngọt lên màu đẹp để quả to và đẹp màu

Một số mốc thời gian bà con có thể lưu ý như sau: từ khi tuốt lá đến téc tay (hoa nở) 30 ngày, từ téc tay đến đậu trái 15 ngày. Từ lúc hoa nở đến lúc thu hoạch tầm 3 tháng.

Phân bón gốc:  Sau khi tuốt lá 45-80 ngày, bà bón phân 15 -15 -15 với liều lượng 300 – 500gr/ 1 gốc. Từ ngày thứ 80 đến khi thu hoạch, bà con sử dụng phân tím Đức 15 – 3 -20

Lưu ý: Bà con nên chia nhỏ mỗi đợt tầm 50gr và bón cách nhau định kỳ sẽ có hiệu quả hơn là bón cùng 1 lúc, hạn chế bị xót rễ gây rụng lá rụng trái.

Việc quản lý bọ xít muỗi, bọ trĩ, nhện đỏ hay nấm hại là việc bắt buộc bà con nên thực hiện thường xuyên định kỳ 7 ngày.

Sử dụng các sản phẩm Alphador Alexander trị bọ xít muỗi, bọ trĩ. Sạch Nhện, Dr Nhện trị nhện đỏ. Với bệnh thán thư hay thối khô trái na thì dùng Sparta Apollo. Các thuốc nên sử dụng luân phiên nhau.

Phun phân qua lá: 

Sau khi téc tay, bà con phun CanxiBo Gel Sữa Vàng để chống rụng trái con, phun kĩ lên bông và trái con cũng như toàn cây.

Giai đoạn trái lớn (50 -80 ngày sau khi tuốt lá, hoặc 20 – 50 ngày sau khi téc tay), bà con phun Lớn Trái Hoàng Minh kết hợp với Davie để giúp trái phì, giãn mắt, chống méo trái.

Giai đoạn từ 80 ngày tuốt lá trở đi, bà con sử dụng KaliBo Hoàng Minh nồng độ 500ml/ 400 lít nước phun tối thiểu 2 lần để trái cho cơm ngọt, cải thiện chỉ số brix và lên màu sáng.

Nếu giai đoạn này cần neo vườn để đợi giá cao là một bài toán nan giải. Sản phẩm Davie sẽ giúp bà con neo lâu được 3- 4 tuần.

Tưới nước: Trong giai đoạn đầu trước khi trái chuyển màu và nở gai, bà con cần tưới đều và đầy đủ, khi quả bắt đầu chuyển màu cho đến gần thời gian thu hoạch, thì bà con phải giảm dần lượng nước tưới.

Tỉa quả non: Bà con phải tỉa bớt lượng quả non sao cho số quả còn lại tương xứng với cây, nên tỉa bỏ khi trái tương đương với trái chanh, đồng thời tỉa bỏ những quả xấu, méo mó, sâu bệnh.

e. Chăm sóc cây na – Thu Hoạch và Bảo Quản:

Dấu hiệu na chín là khi màu trắng xuất hiện ở các kẽ ranh giới giữa 2 mắt, các kẽ này đầy lên và đỉnh múi thấp xuống (còn gọi là na mở mắt).

Ở một số giống na xuất hiện những kẽ nứt và ở các giống “Na bở” là kẽ nứt toác. Bà con nên lót lá tươi, lá chuối khô để trái khỏi sát vào nhau, tránh tình trạng vỏ nát thâm lại, mã xấu đi, khó bán. Hái xong, bà con nên vận chuyển ngay đến nơi tiêu thụ vì khi chín rồi, dù là Na dai thì vẫn dễ nát.

g. Chăm sóc cây na – Kỹ thuật thụ phấn cho na:

Khi hoa chuẩn bị nở, bà con nên chuẩn bị các dụng cụ để thụ phấn bổ sung cho hoa, làm tăng năng suất, mẫu mã và chất lượng quả.

– Cách chọn hoa: Bà con lấy hoa đầu cành thụ cho hoa mọc ở thân và cành to. Khi hoa nở có màu trắng xanh thì không được lấy hoa non, không lấy hoa có màu trắng đục nở hết cỡ. Hoa lấy phấn màu nào thì thụ hoa giống như vậy.

– Cách lấy phấn: có 2 cách phấn là lấy thụ trực tiếp và lấy hoa trước, thụ phấn sau:

+ Lấy thụ trực tiếp: Trực tiếp ngắt hết cánh hoa, dùng ống thụ đưa vùng quanh nhụy hoa để lấy phấn vào ống, lấy từ 2 – 3 hoa, cứ 1 hoa thụ cho 3 hoa.

+ Lấy hoa trước, thụ phấn sau: Sáng lấy hoa để vào tờ báo và phơi trong mát, khi hoa héo thì rổ sàng ra tờ báo, sao đó lấy phấn đem đi thụ.

– Thao tác thụ phấn như sau: bà con dùng bàn tay trái ngửa lên trời, ngón trỏ và ngón giữa kẹp lấy cuống hoa định thụ phấn, ngón cái uốn cong 1 trong 3 cánh hoa, động tác phải nhẹ nhàng để tránh làm gãy cuống hoa hoặc cánh hoa bị uốn cong. Tay phải dùng một cái bút lông chấm vào trong bình đựng phấn để cho phấn dính vào đầu bút, khe khẽ lùa vào khe giữa các cánh hoa đã được tách ra, xoay tròn đầu bút lông cho phấn quệt vào đầu nhuỵ và dính vào đó.

Qua bài viết trên, bà con đã hiểu rõ về quy trình kỹ thuật chăm sóc cây na. Chúc bà con có một vụ mùa năng suất. Bà con có bất kỳ thắc mắc nào cần được tư vấn cụ thể về kỹ thuật cây trồng, cũng như cách phòng trừ sâu bệnh hại, xin vui lòng liên hệ Nông Nghiệp Hoàng Minh qua các thông tin dưới đây:

Về Nông Nghiệp Hoàng Minh

Công ty Nông Nghiệp Hoàng Minh

Địa chỉ: 170 Sư Vạn Hạnh, P.Hội Thương, Tp.Pleiku, Gia Lai

Điện thoại: 02693.820.823    –   Fax: 02693.820.823

Website: goldsunvn.com – nongnghiephoangminh.com

Email: Info@goldsunvn.com – nongnghiephoangminh@gmail.com

Fanpage: Nông Nghiệp Hoàng Minh