ẢNH HƯỞNG CỦA NƯỚC ĐẾN CÀ PHÊ GIAI ĐOẠN KINH DOANH

Trong quá trình chăm sóc cà phê giai đoạn kinh doanh thì nước là yếu tố quyết định đến năng suất và chất lượng của cà phê. Vì vậy, trong quá trình này bà con cần quan tâm, chú ý đến lượng nước trong từng giai đoạn, để đảm bảo sản lượng và chất lượng cà phê.

Ảnh hưởng của nước đến sự sinh trưởng phát triển của cà phê giai đoạn kinh doanh

Trong điều kiện sản xuất cà phê ở Tây Nguyên, nước mang tính chất quyết định đến năng suất do cân đối lượng nước đáp ứng các yêu cầu sinh trưởng, trổ hoa, dưỡng hoa và nuôi trái của cây cà phê giai đoạn kinh doanh. 

1. Vai trò nước đối với sinh trưởng của cây cà phê giai đoạn kinh doanh

Nước rất cần thiết cho sự sinh trưởng phát triển của cây cà phê, bao gồm cả sự nảy mầm của hạt, sự phát triển của rễ, thân, lá và quá trình sinh trưởng hình thành trái. Nước giúp vận chuyển các chất dinh dưỡng từ đất qua sự hút của rễ đến các bộ phận của cây, cung cấp cho cây các chất dinh dưỡng thiết yếu phục vụ cho quá trình sinh trưởng phát triển.

Ở Tây Nguyên có khí hậu nhiệt đới gió mùa, từ đây đã tạo nên 2 mùa tương phản rõ rệt nhau đó là mùa mưa (tháng 5 – tháng 11) và mùa khô (tháng 11 – tháng 4 năm sau).

Khi gió mùa Đông Bắc đổ bộ vào đất liền và gặp dãy Trường Sơn gây mưa ở các tỉnh ven biển miền Trung. Sau đó trở thành khô hanh ở Tây Nguyên tạo thành mùa khô với những đặc trưng như ít mây, nhiều nắng, gió mạnh, bốc hơi nhiều và tình trạng khô hạn kéo dài. Lượng mưa ở các tháng này chỉ từ 10 – 15% tổng lượng mưa cả năm.

Vì vậy, với tình trạng khô hạn kéo dài và lượng mưa thấp trong mùa khô gây nên khó khăn cho sản xuất nông nghiệp, đặc biệt là bà con trồng cà phê. Do cây cà phê có bộ rễ ăn nông (cạn) nên khả năng chịu hạn thấp. Với sự phân bố của bộ rễ tập trung ở tầng đất có độ sâu từ 0 – 30 cm với trên 80% số lượng rễ, thì những thay đổi ở tầng đất này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến sinh trưởng phát triển của cây cà phê, đặc biệt là tình trạng thiếu nước trong thời gian khô hạn kéo dài.

Sau chuỗi ngày khô hạn kéo dài, bắt đầu xuất hiện những cơn mưa đầu mùa đánh dấu sự chuyển dịch từ mùa khô sang mùa mưa. Thời điểm này cũng là giai đoạn sinh trưởng phát triển kích thước quả. Thời điểm này cung cấp nước giúp quả cà phê phát triển to và chứa đầy hạt. Đồng thời hỗ trợ vận chuyển các chất dinh dưỡng từ đất đến quả cà phê đang phát triển, giúp hạt cà phê phát triển đầy đủ và đạt chất lượng tốt.

2. Vai trò của nước đối với quá trình ra hoa

Khi gặp nhiệt độ thấp và phải trải qua thời gian khô hạn kéo dài từ 2 – 3 tháng, các chồi ngủ trên những cành ngang sẽ bắt đầu phân hóa các mầm hoa. Trong thời gian này nếu gặp mưa hoặc cung cấp nước với bất kì hình thức nào sẽ ảnh hưởng đến quá trình phân hóa mầm hoa dẫn đến hình thành chồi lá, năng suất thấp.

Sau khi trải qua một thời gian khô hạn từ tháng 11 đến tháng 1 năm sau, lúc này các chồi ngủ đã được phân hóa thành các mầm hoa. Thời điểm này cần cung cấp nước đầy đủ cho cây cà phê để các mầm hoa phát triển nhanh chóng và kích thích sự nở hoa, khoảng 6 – 8 ngày từ khi cung cấp đủ nước hoa sẽ nở.

Ở thời kỳ trổ hoa, các hoạt động sinh lý của cây diễn ra mạnh mẽ và nhu cầu nước lúc này tăng cao. Vì vậy nếu trong thời kỳ này không đáp ứng đầy đủ nước cho cây thì hoa cà phê không phát triển đầy đủ, khi đó hoa sẽ tạo thành hoa sao hoặc hoa chanh (hoa không phát triển đầy đủ, hoa thường có màu tím) và nhanh chóng khô héo. Trong giai đoạn cây đã phân hóa mầm hoa, nếu cây không được cung cấp nước đầy đủ không những ảnh hưởng đến đậu quả mà còn có thể dẫn đến khô cành thậm chí là chết cả cây.

Ngoài ra trong quá trình ra hoa của cây, nước giúp duy trì áp suất turgor trong tế bào, giúp giữ cho cây đứng vững và hỗ trợ sự tăng trưởng các bộ phận của cây, bao gồm cả hoa. Khi cây mất nước, áp suất turgor giảm, dẫn đến tình trạng héo rũ và ảnh hưởng đến quá trình ra hoa. Vì vậy cần cung cấp đủ nước giúp cây chống lại stress môi trường như nhiệt độ cao và khô hạn. Từ đó tăng sức đề kháng với bệnh tật và sâu hại, bảo vệ quá trình ra hoa và phát triển quả.

Tóm lại, mùa khô kéo dài làm cản trở không nhỏ đến quá trình phát triển cà phê giai đoạn kinh doanh ở Tây Nguyên, nhưng khi được tưới nước đây đủ thì mùa khô lại kéo dài lại là một điều kiện lý tưởng để cây cà phê có thể tạo nên năng suất cao. Vì mùa khô kéo dài đã thúc đảy tối đa quá trình phân hóa mầm hoa, đây là tiền đề tạo nên năng suất cao.

3. Vai trò của nước đối với quá trình hình thành quả cà phê 

Nước đóng vai trò quan trọng trong quá trình hình thành nên quả. Vì nước giúp duy trì sự sống và giữ cho hạt phấn khỏe, tạo điều kiện cho quá trình thụ phấn và thụ tinh diễn ra thuận lợi. Nếu thiếu nước sẽ dẫn đến hoa khô héo và rụng, cản trợ việc thụ phấn và hình thành quả, từ đó làm giảm năng suất và chất lượng quả.

Sau khi hoa nở, trải qua quá trình thụ phấn và thụ tinh hình thành nên quả, quả cà phê sẽ trải qua một thời kỳ “ngủ nghỉ”, quả hầu như ngừng phát triển khoảng 3 – 4 tháng, sau đó quả bắt đầu tăng trưởng với tốc độ rất nhanh. Giai đoạn tăng trưởng nhanh này thường trùng với đầu mùa mưa, nhờ vậy mà không ảnh hưởng đến sự phát triển quả. Lúc này nước đảm nhận nhiệm vụ giúp quả phát triển to về kích thước và quả chứa đầy nhân.

Đồng thời nước còn giống như một vật chất trung gian giúp vận chuyển dinh dưỡng từ đất thông qua sự hút của rễ đưa đến các cơ quan khác của cây, trong đó cơ quan đang cần dinh dưỡng nhất lúc này là quả. Điều này đã giúp cho nhân cà phê phát triển đầy đủ và đạt chất lượng cao. Từ đó ta có thể nói nước ảnh hưởng trực tiếp đến trọng lượng quả và chất lượng nhân cà phê.

Ngoài ra trong giai đoạn này nước không những hỗ trợ phát triển quả mà còn ổn định sức khỏe tổng thể của cây, giúp ổn định nhiệt độ xung quanh cây (đặc biệt là nhiệt độ cao), giúp cây chống lại stress môi trường và sâu bệnh hại. Cây khỏe mạnh thì mới có khả năng hấp thu chất dinh dưỡng cho quả phát triển tốt, giảm tỷ lệ quả rụng và tăng chất lượng nhân.

4. Chế độ nước dành cho cây cà phê giai đoạn kinh doanh

Trong sản xuất cà phê giai đoạn kinh doanh ở Tây Nguyên tác hại của việc tưới thiếu nước lớn hơn so với thừa nước. Tuy nhiên mực nước tưới vượt quá nhu cầu của cây không những không tăng năng suất vụ mà còn làm tăng chi phí, làm rửa trôi chất dinh dưỡng có trong đất.

Lượng nước mà cây cà phê cần phụ thuộc vào nhiều yếu tố như là giống, độ tuổi cây, giai đoạn sinh trưởng, điều kiện thời tiết, đất và cách canh tác. Và để xác định được một chế độ tưới hợp lý, thì bà con cần phải lấy độ ẩm đất làm căn cứ, để đưa ra lượng nước tưới phù hợp.

Trên đất đỏ bazan có khả năng giữ nước cao, độ ẩm hữu hiệu lớn do đó chu kỳ tưới có thể kéo dài và giảm được số lần tưới cho một vụ. Còn đối với đất xám, thành phần cơ giới nhẹ, khả năng giữ ẩm thấp, nên lượng nước tưới cho cây cà phê mỗi lần thấp hơn và chu kỳ tưới ngắn hơn so với đất đỏ bazan.

Trong thời điểm cây cà phê giai đoạn kinh doanh gồm giai đoạn ra hoa đậu quả và giai đoạn phát triển quả đến thu hoạch, để xác định lượng nước phù hợp cho từng giai đoạn.

• Giai đoạn ra hoa: Cây cà phê giai đoạn kinh doanh cần nhiều nước hơn để hỗ trợ quá trình ra hoa và hình thành quả.

+ Cần xác định đúng thời điểm tưới lần đầu, vì đây là điều kiện quan trọng để cây ra hoa tập trung, tiền đề của việc quyết định năng suất của vụ mùa. Thời điểm tưới lần đầu phụ thuộc nhiều vào điều kiện thời tiết và được căn cứ vào độ ẩm đất hoặc là mức độ phân hóa mầm hoa.

+ Khi các mầm hoa phân hóa, số lượng mầm hoa thành thục chiếm khoảng 65 – 70%, phát triển ra đến các đốt ngoài cùng của cành và mầm hoa chuyển sang màu trắng sữa, kích thước hoa đạt 1 – 1.5cm, lá héo rũ hơi vàng, lúc này là thời điểm thích hợp để tưới nước lần đầu cho cây. Khi tưới cần tưới ẩm đầy đủ, lượng nước khoảng 400 – 500 lít/cây quá trình phân hóa mầm hoa sẽ diễn ra thuận lợi, chu kỳ tưới 25 – 30 ngày sẽ đảm bảo cây ra hoa tập trung và thụ phấn tốt.

+ Trong giai đoạn nở hoa lần đầu, 7 – 8 ngày sau khi tưới nước cây nhận được tín hiệu để hoa nở, lúc này cây cần một lượng nước lớn hơn nhiều so với các giai đoạn khác, vì khi hoa nở thì quá trình hô hấp diễn ra rất mạnh, nhu cầu nước tăng cao. Do đó lượng nước tưới lần đầu. 

+ Lưu ý: Trong giai đoạn này bà con cần xác định đúng thời điểm tưới. Nếu tưới muốn quá thì cây bị suy kiệt, rụng lá, khô cành và không phân hóa được mầm hoa. Đồng thời, nếu tưới sớm quá khi các mầm hoa chưa phân hóa đầy đủ, cây sẽ ra hoa ít và hoa nở không đồng loạt, mầm ngủ có khuynh hướng phát triển thành chồi lá (cành thứ cấp), làm ảnh hưởng đến năng suất và trở ngại trong công tác thu hoạch về sau.

• Giai đoạn phát triển quả cho đến thu hoạch: Giai đoạn này cần lượng nước đủ để duy trì sự phát triển của quả và chuẩn bị cho mùa vụ tiếp theo.

+ Khi mới hình thành quả, giai đoạn này cây cà phê có nhu cầu nước ít hơn giai đoạn ra hoa nhưng vẫn cần đủ nước để quả phát triển. Lúc này Tây Nguyên chưa có mưa hoặc mưa ít nên bà con cần có công tác dự trữ nước và cung cấp nước đầy đủ cho cây để tránh hiện tượng cây thiếu nước không vận chuyển chất dinh dưỡng nuôi quả, quả không phát triển và thậm chí là khô rụng quả. Khi tưới cần tưới ẩm đầy đủ, lượng nước khoảng 350 – 400 lít/cây, chu kỳ tưới 25 – 30 ngày sẽ đảm bảo cây phát triển bình thường.

+ Đồng hành với quá trình phát triển quả cà phê giai đoạn kinh doanh là mùa mưa ở Tây Nguyên. Vì vậy bà con cần kiểm tra vườn khi mưa lớn xảy ra và có công tác thoát nước cho cây, tránh để cây bị ngập úng ảnh hưởng đến bộ rễ, sự phát triển của cây. Từ đó ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng nhân cà phê sau cùng.

Trong quá trình tưới nước cho cây, bà con lưu ý phải theo dõi lượng mưa để điều chỉnh lượng nước tưới và chu kỳ tưới phù hợp, tránh trường hợp tưới thiếu hoặc tưới thừa cho cây làm ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng cà phê nhà mình. Một lượng mưa 35 – 40mm có thể thay cho một lần tưới.

Bà con có bất kì thắc mắc nào trong quá trình canh tác cà phê giai đoạn kinh doanh và các vấn đề về cây trồng khác xin vui lòng liên hệ Nông nghiệp Hoàng Minh qua thông tin cụ thể dưới đây để được tư vấn chi tiết nhé!

Được viết Ks. Huyền.

Về Nông Nghiệp Hoàng Minh

Công ty Nông Nghiệp Hoàng Minh

Địa chỉ: 170 Sư Vạn Hạnh, P.Hội Thương, Tp.Pleiku, Gia Lai

Điện thoại: 0935 842 567

Website: goldsunvn.com

Email: Info@goldsunvn.com

Fanpage: Nông Nghiệp Hoàng Minh