DẤU HIỆU THIẾU DINH DƯỠNG TRÊN CÂY CHUỐI (PHẦN 1)

Chuối là một loại cây ăn quả nhiệt đới với tiềm năng sản suất với sản lượng cao được rất nhiều nhà vườn ưa chuộng. Tuy nhiên, vấn đề thiếu dinh dưỡng trên cây chuối cũng cần bà con lưu ý và phải nhận thức đầy đủ để đưa ra quyết định đúng đắn về loại và tỷ lệ phân bón cần dùng cho vườn.

Trong quá trình sinh trưởng của cây, vai trò của các nguyên tố dinh dưỡng là không thể thiếu giúp tích lũy dinh dưỡng nuôi quả và góp phần nâng cao năng suất và chất lượng mùa vụ. 

I. Chức năng chính của các nguyên tố dinh dưỡng trên cây chuối

STT	Nguyên tố dinh dưỡng	Chức năng
1	Đạm (N)	Tổng hợp protein (tăng trưởng và năng suất)
2	Lân (P)	Phân chia tế bào và tổng hợp các phân tử năng lượng của tế bào
3	Kali (K)	Vận chuyển đường, đóng mở khí khổng, thành phần của nhiều enzym, tăng sức kháng cự với bệnh tật của cây trồng.
4	Canxi (Ca)	Cấu trúc thành tế bào, tăng sức đề kháng cho cây trồng

II. Vai trò và biểu hiện cụ thể của các nguyên tố dinh dưỡng trên cây chuối

1. Nguyên tố Đạm (N) đối với cây chuối 

1.1. Vai trò của Đạm (N) đối với cây chuối

Đạm là một trong những chất dinh dưỡng chính được hấp thụ bởi rễ chuối, rễ chuối hấp thu đạm tốt nhất là ở dạng ion nitrat (NO3-). Đạm là thành phần của axit amin, amit, protein, axit nucleic, nucleotide và coenzyme, hexosamine… Đạm cũng không kém phần cần thiết trong quá trình phân chia tế bào, tăng trưởng và hô hấp.

Đạm là yếu tố thúc đẩy tăng trưởng, biểu hiện cụ thể là sự tăng trưởng của thân giả và lá có màu xanh khỏe mạnh.

Thời điểm 4 – 6 tháng đầu tiên, số lượng lá lớn và khỏe mạnh được tạo ra càng nhiều thì kích thước của buồng chuối sẽ càng lớn. Khi cây chuối được cung cấp đủ đạm sẽ làm tăng khối lượng buồng và sự phát triển của chồi.

1.2. Biểu hiện của Đạm (N) trên cây chuối

Biểu hiện thiếu đạm trên cây chuối 

Triệu chứng điển hình khi cây chuối thiếu đạm là vàng lá nói chung, ở cuống lá và lá gốc có màu hồng.

• Thiếu đạm gây ra sự tăng trưởng chậm, lá nhạt hơn với diện tích lá giảm và giảm tốc độ sản xuất lá. Cây còi cọc, các tầng lá bó lại, thân giả mảnh, cuống lá mỏng ngắn và cứng, số lượng chồi lá ít hơn và giảm tuổi thọ của lá, rễ mỏng và nhiều rễ.
• Cây chuối bị thiếu đạm, chỉ tạo ra bảy lá so với 17 lá được tạo ra bởi cây chuối được cung cấp đủ đạm. Lá chuối sẽ mất 23 ngày để mở ra so với 10 ngày đối với cây chuối được cung cấp đủ đạm. Đạm ảnh hưởng tích cực đến sự hình thành là và tăng trưởng kéo dài của cuống lá.
• Thừa đạm gây cháy phiến lá, vết cháy thường xuất hiện gần gân chính. 

1.3. Biện pháp kiểm soát tình trạng thiếu đạm trên cây chuối 

• Lên kế hoạch chăm sóc, bón phân, bổ sung dinh dưỡng định kỳ cho cây
• Khi cây có biểu hiện thiếu Đạm (N) bón bổ sung khoảng 100g Ure/cây, kết hợp phun/ tưới gốc bổ sung Budew cho cây (gói 250g pha trong 200 lít nước).

2. Nguyên tố Lân (P) đối với cây chuối

2.1. Vai trò của Lân (P) đối với cây chuối

• Giúp cho thân và hệ thống rễ của cây khỏe mạnh.
• Ảnh hưởng đến việc hình thành hoa và tăng trưởng của cây.
• Là một trong ba nguyên tố dinh dưỡng chính và được rễ chuối hấp thụ chủ yếu dưới dạng orthophosphate (H2PO4-).

P là một thành phần của đường Phosphate, axit nucleic, nucleotide, coenzyme, phospholipids, axit phytic,… đóng một vai trò quan trọng trong các phản ứng liên quan đến ATP. Yếu tố này là cần thiết cho nhiều quá trình sống như quang hợp, chuyển hóa carbohydrate và truyền năng lượng trong cây. Phosphorus giúp cây lưu trữ và sử dụng năng lượng từ quang hợp, phát triển rễ, tăng tốc độ trưởng thành và chống lại các yếu tố bất lợi.

2.2. Biểu hiện của Lân (P) trên cây chuối

Biểu hiện thiếu lân trên cây chuối

Triệu chứng trên cây chuối khi thiếu lân (P): lá già úa vàng từ mép lá, trên phần úa vàng có các đốm màu nâu tím phát triển dẫn đến hoại tử và trong trường hợp nghiêm trọng lá bị khô sớm.

Khi diễn biến thiếu lân (P) nghiêm trọng: lá cuộn tròn, cuống lá bị gãy và lá non có màu xanh đậm.

Thiếu P làm cây ngưng phát triển chiều cao, ở độ cao khoảng 60 cm, có lá già bị hoại tử không đều, giảm sự hình thành lá.

2.3. Biện pháp kiểm soát tình trạng thiếu lân trên cây chuối 

• Cần có kế hoạch chăm sóc, bón phân, bổ sung dinh dưỡng định kỳ cho cây. 
• Nhanh chóng nhận diện cây có biểu hiện thiếu Lân (P) bón bổ sung khoảng 50g DAP/cây, kết hợp phun qua lá/tưới gốc bổ sung Athena (gói 500g pha trong 200 lít nước) hoặc Hera (gói 1kg pha trong 200 lít nước) cho cây.

3. Nguyên tố Kali (K) đối với cây chuối

3.1. Vai trò của Kali (K) đối với cây chuối

Kali là một nguyên tố dinh dưỡng quan trọng nhất trong quá trình phát triển của cây chuối, chiếm tỷ lệ rất cao trong quả và lá chuối. 

Kali tham gia vào thành phần cấu trúc của hơn 40 loại enzyme. Kali có vai trò trong các chuyển động của khí khổng bằng cách duy trì tính trung hòa điện trong tế bào của cây.

Kali cần thiết cho nhiều chức năng sinh lý khác nhau trong quá trình hoạt động của cây chuối như:

+ Hình thành đường và tinh bột.

+ Tổng hợp protein.

+ Phân chia và phát triển tế bào.

+ Trung hòa axit hữu cơ.

+ Tham gia vào các phản ứng enzyme.

+ Điều chỉnh việc cung cấp carbon dioxide bằng cách kiểm soát mở lỗ khí và cải thiện hiệu quả sử dụng đường.

Nhờ có Kali mà cây chuối tăng sức đề kháng khi đối mặt với các yếu tố stress sinh học và phi sinh học như:

+ Tăng khả năng chịu sương giá, chịu hạn bằng cách giảm khả năng thẩm thấu của dịch tế bào do tỷ lệ của axit béo không bão hòa/bão hòa cao hơn.

+ Điều hòa cân bằng nước bên trong và sự trương phồng của tế bào.

+ Điều chỉnh sự đi vào và đi ra của Na qua màng tế bào rễ cây.

+ Loại trừ Clo thông qua sự chọn lọc của lông hút đối với K so với Na.

+ Truyền dung nạp muối cho các tế bào bằng cách tăng khả năng giữ K trong không bào chống rò rỉ khi Na phát sinh trong môi trường bên ngoài.

Kali không đóng vai trò trực tiếp trong cấu trúc tế bào thực vật, nhưng Kali là nguyên tố cơ bản vì nó xúc tác cho các phản ứng quan trọng như hô hấp, quang hợp, hình thành diệp lục và điều hòa nước.

Kali giúp vận chuyển và tích lũy đường bên trong cây, đặc biệt quan trọng vì quá trình này dẫn đến sự phát triển của quả và do đó, tăng năng suất.

3.2. Biểu hiện của thiếu Kali (K) trên cây chuối

Triệu chứng đặc trưng nhất của cây thiếu K là lá già bị vàng ở phía đầu phần chóp, sự úa vàng và hoại tử lan nhanh về phía cuống lá.

Khi cây không được cung cấp đầy đủ Kali, màu vàng của lá già nhanh chóng chuyển sang màu cam và khô; lá có thể trở nên rách nát và gập xuống; lá bị nhăn thành nhiều nếp. Các vết rách xuất hiện song song với các gân phụ và phiến lá bị gập xuống, trong khi gân giữa uốn cong và gãy, để lại một nửa lá trên cây.

Cây thiếu Kali các mảng màu nâu tím xuất hiện ở gốc cuống lá và trong trường hợp nghiêm trọng, trung tâm của thân chính (củ) có thể xuất hiện các vùng màu nâu, nước bị tắc làm phân rã bẹ và thân cây.

Biểu hiện thiếu Kali trên thân chuối

Khi thiếu Kali làm cây tăng trưởng chậm, khoảng cách giữa các đốt trên cùi ngắn, hình dạng cứng cáp. Làm giảm sự phát triển của trái, nải chuối bị ngắn, thon và biến dạng buồng. Trái chuối có hình dạng xấu, không đầy đặn và không bán được

3.3. Biện pháp kiểm soát tình trạng thiếu Kali trên cây chuối 

Lên kế hoạch chăm sóc, bón phân, bổ sung dinh dưỡng định kỳ cho cây

Khi cây có biểu hiện thiếu Kali (K) bón bổ sung 200 – 250g/cây phân MOP – Kali đỏ (KCl) hoặc phân bón SOP – Kali trắng (K2SO4), kết hợp phun/tưới gốc bổ sung Opera hoặc Color-Up cho cây (gói 1kg pha trong 200 lít nước). 

4. Nguyên tố Canxi (Ca) đối với cây chuối

4.1. Vai trò của Canxi (Ca) đối với cây chuối:

Canxi là một nguyên tố dinh dưỡng thứ cấp được hấp thụ bởi rễ cây dưới dạng Ca2+.

Canxi là thành phần cấu tạo của lớp tế bào giữa của thành tế bào dưới dạng Ca-pectate. Canxi tham gia như một đồng yếu tố cấu tạo bởi một số enzyme liên quan đến quá trình thủy phân ATP và phospholipids.

Canxi là một yếu tố quan trọng trong quá trình phát triển và hoạt động của rễ, cấu tạo của thành tế bào và cần thiết cho sự vận động của nhiễm sắc thể và phân chia tế bào.

4.2. Biểu hiện của Canxi (Ca) trên cây Chuối:

Việc sử dụng quá nhiều phân đạm và sự tăng trưởng quá mức cũng làm thiếu hụt canxi. Canxi và boron cũng rất cần thiết cho sức mạnh của cây và do đó cây bị thiếu có nhiều khả năng bị bệnh nấm và giảm sức chống chịu với các yếu tố môi trường.

Sự thiếu hụt canxi là phổ biến trong cả đất axit và kiềm ngay cả khi nồng độ canxi trao đổi trong đất có thể cao. Điều này phần lớn là do tính di động của canxi trong đất thấp và cạnh tranh với các chất dinh dưỡng khác như nitơ amoni, kali và magiê. 

Biểu hiện thiếu Canxi trên cây chuối

Khi thiếu Canxi cây thấp, giảm chiều dài lá, giảm tốc độ tán xạ của lá; lá gợn sóng; mô gần gân giữa của lá dày lên, có thể chuyển sang màu nâu đỏ.

Cây chuối thiếu Canxi làm lá non có hình nhọn, phiến lá – lá mới bị biến dạng, lá chuyển sang màu vàng và hoại tử. Ở cây con mới trồng nếu thiếu Canxi gây thối tim (đỉnh sinh trưởng). 

Thiếu Canxi làm trái cong, làm giảm khối lượng và đường kính trái, làm nứt vỏ khi quả chín.

4.3. Biện pháp kiểm soát tình trạng thiếu Canxi trên cây chuối 

Chăm sóc, bón phân, bổ sung dinh dưỡng định kỳ cho cây

Khi cây có biểu hiện thiếu Canxi (Ca) bón bổ sung 25 – 50g Vôi/cây, kết hợp phun bổ sung Stickme (Canxi Bo Gel Sữa Vàng) cho cây (chai 500ml pha trong 400 lít nước).

Được viết Ks. Huyền.

Về Nông Nghiệp Hoàng Minh

Công ty Nông Nghiệp Hoàng Minh

Địa chỉ: 170 Sư Vạn Hạnh, P.Hội Thương, Tp.Pleiku, Gia Lai

Điện thoại: 0935 842 567

Website: goldsunvn.com

Email: Info@goldsunvn.com

Fanpage: Nông Nghiệp Hoàng Minh