TỔNG HỢP BỆNH HẠI TRÊN KHOAI TÂY VÀ BIỆN PHÁP KHẮC PHỤC (PHẦN 1)

Trong quá trình chăm sóc, một số bệnh hại trên khoai tây do nấm và vi khuẩn là những tác nhân chính gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất và chất lượng mùa vụ. Chúng có thể gây ra các bệnh lý khác nhau, làm giảm sản lượng và giá trị thương phẩm của khoai tây. Cùng Hoàng Minh phân tích và biên pháp phòng trừ hiệu quả từng loại bệnh trong bài viết bên dưới. 

1. Bệnh sương mai (Phytophthora infestans)

• Bệnh sương mai do nấm Phytophthora infestans là một trong những bệnh nguy hiểm nhất trên cây khoai tây. Bệnh phát triển nhanh, gây hại nặng nề nếu không phòng trừ kịp thời và là nguyên nhân chính làm giảm năng suất và chất lượng củ.

• Nấm phát triển mạnh trong điều kiện ẩm ướt, nhiệt độ mát (15–20°C). Trời mưa nhiều, sương mù kéo dài, đặc biệt là trong giai đoạn khoai tây ra hoa và phát triển củ tạo điều kiện nấm phát triển gây hại.

• Trên lá: Nấm bắt đầu tấn công gây hại từ mép lá hoặc đầu lá, xuất hiện đốm nước màu xanh xám, sau đó nhanh chóng chuyển nâu sẫm, khô. Mặt dưới lá có lớp mốc trắng mịn quanh viền đốm (vào sáng sớm hoặc ẩm ướt). Lá nhanh chóng héo rũ, vàng úa, khô cháy, và lây lan toàn bộ vườn nếu không quản lý.

Nấm Phytophthora infestans tấn công trên lá – ngọn khoai tây

• Trên thân: Xuất hiện các vết thâm đen, kéo dài dọc thân, sau đó thân mềm nhũn và gãy rũ.

• Trên củ: Củ bị thối nhũn, có các đốm nâu đen dưới vỏ, vỏ củ lốm đốm. Bên trong thịt củ có vùng màu nâu nhạt đến xám chì, mùi hôi.

• Bệnh phát triển rất nhanh, có thể gây chết cây hàng loạt chỉ trong vài ngày nếu điều kiện thuận lợi.

• Hoàng Minh khuyến nghị bà con quản lý nấm Phytophthora infestans gây ra bệnh sương mai với bộ sản phẩm gồm Sparta luân phiên với Caste kết hợp với Xích Thố Mã.

2. Bệnh héo xanh vi khuẩn (Ralstonia solanacearum)

Bệnh héo xanh vi khuẩn trên khoai tây

(Healthy plant – Cây khoẻ mạnh; Wilted plant – Cây bị bệnh)

• Bệnh héo xanh vi khuẩn (tác nhân: Ralstonia solanacearum) là một trong những bệnh nguy hiểm nhất trên cây khoai tây. Nó có thể gây thiệt hại lớn về năng suất nếu không được phát hiện và phòng trừ kịp thời.

• Vi khuẩn Ralstonia solanacearum tồn tại trong đất, tàn dư cây trồng tấn công vào cây khoai tây gây ra bệnh héo xanh vi khuẩn. Chúng sẽ lây nhiễm qua nước tưới, công cụ dụng cụ canh tác, củ giống nhiễm bệnh.

• Vi khuẩn Ralstonia solanacearum phát triển mạnh trong điều kiện đất ẩm, thoát nước kém, nhiệt độ từ 25 – 35 độ C, đặc biệt trên đất trồng liên tục cây họ cà (khoai tây, cà chua, cà tím,…

• Khi vi khuẩn Ralstonia solanacearum xâm nhập vào cây khoai tây, cây đang xanh tốt bỗng héo rũ vào buổi trưa, có thể hồi lại vào chiều mát, sau đó héo hẳn và chết. Gốc thân gần mặt đất có thể chuyển màu nâu hoặc bị rỉ dịch nhớt.

Củ bị nhiễm bệnh có thể bị thối ướt, có mùi hôi

Vi khuẩn Ralstonia solanacearum tân công cây khoai tây gây ra bệnh héo xanh vi khuẩn

• Để kiểm tra chính xác khoai tây có bị vi khuẩn xâm nhập gây hại, bà con tiến hành cắt ngang gốc thân bị bệnh, nhúng vào nước sạch sẽ thấy những sợi dịch trắng đục như mủ chảy ra liền mạch từ mạch dẫn (đặc trưng), đây là dấu hiệu nhận biết chính xác nhất.

(a – Bị nhiễm vi khuẩn; b – Không bị nhiễm vi khuẩn)

• Để quản lý bệnh héo xanh vi khuẩn ở khoai tây, Hoàng Minh khuyến nghị bà con sử dụng bộ sản phẩm gồm Ampicin/Phonix + Agofast + Xích Thố Mã.

3. Bệnh đốm vòng (Alternaria spp.) hay còn gọi là héo rũ sớm

(A) Triệu chứng trên lá. (B) Hình thái nuôi cấy A. solani . (C) Hình thái bào tử của A. solani . (D) Hình thái nuôi cấy A. alternata . (E) Hình thái bào tử của A. alternata .

• Bệnh đốm vòng (Alternaria solani hoặc Alternaria alternata) là một trong những bệnh phổ biến và ảnh hưởng đến năng suất trên cây khoai tây, đặc biệt trong điều kiện nóng ẩm. Đây là một bệnh nấm ảnh hưởng chủ yếu đến lá, thân và cuống lá, làm giảm diện tích quang hợp, ảnh hưởng đến sự phát triển của củ và làm giảm năng suất

• Bệnh đốm vòng do một loại nấm thuộc họ Alternaria, phát triển mạnh trong điều kiện thời tiết nóng ẩm, đặc biệt vào cuối vụ hoặc sau mưa kéo dài. Nấm phát triển mạnh trong điều kiện nhiệt độ 25–30°C, độ ẩm không khí cao (>85%), đặc biệt sau mưa hoặc tưới ẩm nhiều.

• Khi cây bị stress do thiếu dinh dưỡng, đất nghèo mùn, thiếu Kali hoặc trồng với mật độ dày, ruộng rậm rạp, không thông thoáng sẽ tăng nguy cơ nhiễm và phát triển bệnh

• Bệnh xuất hiện trước tiên ở các lá già, sau lan dần lên lá non. Trên lá xuất hiện các đốm tròn hoặc bầu dục, có màu nâu sẫm hoặc nâu đen, đặc trưng nhất là các vết bệnh có các vòng tròn đồng tâm và xung quanh vết bệnh có viền vàng nhạt.

Nấm Alternaria spp. tấn công lên lá khoai tây gây ra bệnh đốm vòng

• Trên thân và cuống lá cũng có thể xuất hiện đốm nâu dài, lõm xuống, đôi khi làm gãy cuống.

• Khi bệnh nặng, các đốm liên kết lại, làm khô cháy toàn bộ phiến lá, ảnh hưởng đến khả năng quang hợp tích lũy – vận chuyển dinh dưỡng ở cây, làm cây còi cọc, củ kém phát triển

• Trong công tác quản lý phòng trừ bệnh đốm vòng do nấm Alternaria solani gây ra, Hoàng Minh khuyến nghị bà con tiến hành phun với bộ sản phẩm Sparta luân phiên với Apollo kết hợp với Xích Thố Mã.

4. Bệnh héo rũ chết vàng do nấm Fusarium spp.

• Bệnh héo rũ chết vàng do nấm Fusarium oxysporum f. sp. tuberosi gây ra là một trong những bệnh nguy hiểm, thường xuất hiện ở giai đoạn giữa đến cuối vụ. Bệnh khiến cây héo từ từ, chết khô và giảm năng suất nghiêm trọng nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời.

• Nấm Fusarium oxysporum f. sp. tuberosi là một chủng nấm gây bệnh có tính chuyên biệt trên cây khoai tây, nấm tồn tại rất lâu trong đất, tàn dư cây bệnh, và củ giống nhiễm bệnh.

• Trên nền đất trồng liên tục khoai tây hoặc cây họ cà (cà chua, cà tím,…), đất chua, ẩm ướt, thoát nước kém hoặc bón quá nhiều đạm sẽ tăng nguy cơ nấm Fusarium spp. tấn công gây hại.

• Xuất hiện rải rác từng cây, sau lan dần thành từng đám nhỏ. Cây đang xanh tốt thì bắt đầu có dấu hiệu lá dưới chuyển vàng sau đó héo rũ dần từ dưới lên, cuối cùng là toàn cây héo nhưng lá vẫn bám thân, không rụng.

• Để kiểm tra chính xác xem cây có phải bị nấm Fusarium oxysporum f. sp. tuberosi tấn công gây hại, bà con tiến hành cắt ngang phần gốc thân thấy bó mạch chuyển màu nâu đen (dấu hiệu đặc trưng) đây là biểu hiện của bệnh héo rũ chết vàng do nấm Fusarium spp. gây nên.

(Chẻ dọc thân bó mạch chuyển màu nâu đen)

• Khi bị nấm Fusarium oxysporum f. sp. tuberosi tấn công, trên củ có thể xuất hiện vết thối nhẹ ở đầu mầm, vỏ mỏng hơn bình thường. Cây bệnh chết khô, dễ nhầm với héo sinh lý hoặc thiếu nước, nhưng tiến triển nhanh hơn.

• Hoàng Minh khuyến nghị bà con tiến hành quản lý bệnh héo rũ chết vàng do nấm Fusarium spp. với bộ sản phẩm gồm Sparta kết hợp với Xích Thố Mã.

Bà con có bất kì thắc mắc nào trong quá trình canh tác và các vấn đề về cây trồng xin vui lòng liên hệ Nông nghiệp Hoàng Minh qua thông tin cụ thể dưới đây để được tư vấn chi tiết nhé!

Được viết Ks. Huyền.

Về Nông Nghiệp Hoàng Minh

Công ty Nông Nghiệp Hoàng Minh

Địa chỉ: 170 Sư Vạn Hạnh, P.Hội Thương, Tp.Pleiku, Gia Lai

Điện thoại: 0935 842 567

Website: goldsunvn.com

Email: Info@goldsunvn.com

Fanpage: Nông Nghiệp Hoàng Minh