Khoai tây đã và đang là một loại thực phẩm quan trọng và đem lại giá trị kinh tế cao cho bà con nông dân. Để có năng suất và chất lượng cao bà con cần lưu ý chế độ chăm sóc khoai tây phù hợp trong từng giai đoạn phát triển, cùng Hoàng Minh tìm hiểu ở bài viết dưới đây.
1. Quá trình sinh trưởng và phát triển của cây khoai tây
Cây khoai tây là cây lương thực quan trọng đứng thứ tư trên thế giới sau lúa mì, lúa gạo và ngô. Khoai tây được trồng rộng rãi ở nhiều quốc gia, đặc biệt là ở các vùng có khí hậu ôn đới và vùng cao ở khu vực nhiệt đới, trong đó có Việt Nam. Cây khoai tây thích hợp với điều kiện khí hậu mát mẻ, nhiệt độ trung bình 15–20°C, ưa đất tơi xốp, giàu dinh dưỡng và thoát nước tốt.
Khoai tây có thời gian sinh trưởng từ khi trồng đến thu hoạch thường từ 80 – 120 ngày, tùy giống và điều kiện khí hậu, chúng trải qua các giai đoạn sinh trưởng và phát triển chính như sau:
• Giai đoạn nảy mầm và mọc mầm (0 – 15 ngày sau trồng):

+ Khoai tây thường được trồng bằng củ giống. Sau khi trồng củ xuống đất, củ giống bắt đầu nảy mầm. Mầm mọc từ “mắt” khoai và chồi lên mặt đất, mầm này sẽ phát triển thành thân trên mặt đất.
+ Hệ rễ sơ cấp bắt đầu hình thành và phát triển.
• Giai đoạn sinh trưởng sinh dưỡng (15 – 30 ngày sau trồng):

+ Mầm mọc lên khỏi mặt đất, phát triển thành thân chính và cành nhánh nhanh chóng. Lá mọc ra giúp cây quang hợp, tạo dinh dưỡng nuôi cây.
+ Từ gốc thân các stolon (thân ngầm nằm ngang trong đất) bắt đầu hình thành, từ đây sẽ phát triển thành củ.
• Giai đoạn hình thành củ (30 – 45 ngày sau trồng):

+ Tại đầu mỗi stolon, mô phình to ra tạo thành củ khoai tây.
+ Củ tiếp tục lớn dần nhờ chất dinh dưỡng được vận chuyển từ lá về, quá trình tích luỹ tinh bột trong củ bắt đầu diễn ra.
+ Cây có thể ra hoa trong giai đoạn này, quá trình ra hoa là đặc trưng của sự hình thành củ, nhưng không phải giống nào cũng ra hoa rõ ràng. Một số giống cải tiến hoặc giống nhiệt đới có thể ra rất ít hoa, ra hoa muộn hoặc không ra hoa trong điều kiện canh tác nhất định (ví dụ như ở vùng nóng, ngày ngắn, độ ẩm cao).
o Các giống khoai tây Solanum tuberosum phổ biến ở vùng ôn đới thường ra hoa rõ rệt.
o Một số giống như KT1, KT3 (ở Việt Nam) có thể ra ít hoa hoặc không rõ hoa nếu trồng ở điều kiện khí hậu không phù hợp.
o Các giống lai tạo để lấy củ thương phẩm, đôi khi được chọn lọc để không tập trung năng lượng vào phát triển hoa.
=> Vì vậy, trong quá trình sinh trưởng của khoai tây, việc cây có ra hoa hay không, không hoàn toàn quyết định năng suất mà phụ thuộc nhiều vào sự phát triển của stolon và điều kiện chăm sóc.
• Giai đoạn phát triển củ (45 – 70 ngày sau trồng):

+ Củ phát triển mạnh, quá trình tích lũy tinh bột trong củ diễn ra mạnh trong giai đoạn này cho đến khi thu hoạch.
+ Thân lá vẫn xanh nhưng phát triển chậm lại.
• Giai đoạn củ già và chuẩn bị thu hoạch (70 ngày trở đi):

+ Lá, thân bắt đầu vàng úa, thân cây mềm yếu/ đổ rạp. Cây ngừng sinh trưởng, dinh dưỡng chuyển hết về củ.
+ Củ đạt kích thước tối đa, vỏ củ hóa già. Kiểm tra nếu vỏ củ cứng, trơn láng, khó bong tróc khi cà nhẹ (có thể thu hoạch); nếu vỏ còn mỏng, bong tróc dễ dàng (cần chờ thêm).
2. Nhu cầu dinh dưỡng trong quá trình chăm sóc khoai tây
Tuỳ vào giai đoạn sinh trưởng và phát triển của khoai tây, mà nhu cầu dinh dưỡng sẽ khác nhau. Mỗi giai đoạn là một sự sinh trưởng – phát triển của mỗi bộ phận khác nhau trên khoai tây, từ đó cây sẽ có nhu cầu dinh dưỡng phù hợp trong mỗi giai đoạn để cho ra năng suất và chất lượng.
| Giai đoạn sinh trưởng và phát triển | Đạm (N) | Lân (P) | Kali (K) | Dinh dưỡng khác |
| Nảy mầm và mọc mầm | Thấp | Cao | Thấp | Chưa cần |
| Sinh trưởng sinh dưỡng | Cao | Trung bình | Trung bình | Tăng cường thêm trung – vi lượng như Bo, Mg, Zn,… giúp cây khỏe và quang hợp tốt, lá khoẻ tích luỹ dinh dưỡng cho quá trình nuôi củ |
| Hình thành củ | Trung bình | Trung bình | Trung bình (nhiều hơn so với giai đoạn sinh trưởng sinh dưỡng) | |
| Phát triển củ | Thấp | Thấp | Cao | Tăng cường thêm trung – vi lượng như Ca, Bo, Mg,… tăng cường chất lượng củ |
| Củ già và chuẩn bị thu hoạch | Ngừng | Ngừng | Ngừng | Ngừng |
Vì vậy, việc bổ sung dinh dưỡng phù hợp cho mỗi giai đoạn sinh trưởng – phát triển, là một trong những yếu tố mang lại sản lượng và chất lượng cao cho vườn khoai tây. Để nâng cao năng suất – chất lượng mùa vụ, Hoàng Minh khuyến nghị bà con bổ sung dinh dưỡng theo quy trình dưới đây:
• Giai đoạn nảy mầm và mọc mầm (0 – 15 ngày sau trồng): Khoai tây vừa mới được trồng xuống đất từ củ, lúc này khoai tây cần hàm lượng Lân (P) cao để kích thích sự hình thành và phát triển của rễ (kích rễ ra khoẻ).
+ Thời điểm này thích hợp sử dụng bộ sản phẩm gồm Demeter + Athena, tiến hành kích rễ hai lần (lần 1 sau trồng 3 – 5 ngày, lần 2 cách lần 1 từ 7 – 10 ngày) để thúc đẩy sự hình thành rễ, tăng số lượng rễ.

+ Bộ sản phẩm có hàm lượng Soluble Humic Acid, giúp đánh thức hệ sinh vật bản địa cho đất tơi xốp hơn, giúp cây khoai tây tạo tia rễ ổn định. Cùng với hàm lượng lân cao giúp rễ con khoai tây phát triển mạnh, chống tình trạng nghẹt rễ, bó rễ. Đồng thời tăng điều hòa trao đổi chất trong cây và tăng quang hợp tạo năng lượng để cây khỏe hơn.
• Giai đoạn sinh trưởng sinh dưỡng (15 – 30 ngày sau trồng): Cây phát triển thân – lá nhanh chóng, rễ và stolon bắt đầu hình thành. Thời điểm này khoai tây cần hàm lượng Đạm (N) cao cho sự phát triển thân và lá, hàm lượng Lân (P) tương đối để tiếp tục hỗ trợ sự phát triển rễ và hình thành stolon. Ngoài ra giai đoạn này cây cần cung cấp thêm hàm lượng dinh dưỡng trung – vi lượng như Bo, Mg, Zn, Ca,… giúp cây phát triển khỏe mạnh và quang hợp tốt, lá khỏe tích lũy dinh dưỡng cho quá trình nuôi củ.
+ Trong giai đoạn này Hoàng Minh khuyến nghị bà con sử dụng bộ sản phẩm gồm Budew + K76 + Stickme (Canxi Bo Gel Sữa Vàng) + X-Green (phun vào giai đoạn cây 20 – 25 ngày) giúp cây phát triển khỏe mạnh, cần bằng các bộ phận thân – lá – rễ.

+ Bộ sản phẩm giúp cung cấp đầy đủ và cân đối đa – trung – vi lượng trong giai đoạn sinh trưởng sinh dưỡng, giúp thúc đẩy sự sinh trưởng phát triển khoẻ mạnh của thân – lá – thân ngầm hình thành nên củ. Đặc biệt tăng cường dinh dưỡng ở lá để lá xanh dày bóng khoẻ mạnh để tích luỹ dinh dưỡng, chuẩn bị nguồn dinh dưỡng để vận chuyển xuống nuôi củ trong giai đoạn tiếp theo.
+ Ngoài việc bổ sung dinh dưỡng qua lá, trong thời kỳ này bà con cần kết hợp bổ sung dinh dưỡng qua gốc với phân bón có hàm lượng Đạm (N) cao như Đạm Ure (50 – 70kg/ha) kết hợp với NPK 16-16-8 (100-150kg/ha).
• Giai đoạn hình thành củ (30 – 45 ngày sau trồng): Củ bắt đầu hình thành từ các stolon (thân ngầm), củ bắt đầu tích luỹ dinh dưỡng. Song song với sự hình thành của củ ở bên dưới mặt đất thì bên trên mặt đất thân – cành – lá phát triển ổn định và bắt đầu quá trình vận chuyển dinh dưỡng xuống nuôi củ.
+ Hoàng Minh khuyến nghị bà con bổ sung bộ dinh dưỡng trong giai đoạn này gồm Opera + K76 + Stickme (Canxi Bo Gel Sữa Vàng) + X-Green (định kỳ 15 ngày/lần) giúp hình thành củ, tăng số lượng củ non.

+ Bộ sản phẩm giúp cung cấp đủ dinh dưỡng cần thiết cùng hàm lượng Kali cao thúc củ hình thành, và hàm lượng Đạm cân đối giúp thân – lá phát triển để tích luỹ dinh dưỡng. Đồng thời, khi phun định kỳ K76 có tác dụng ngăn ngừa thối củ do chứa nguồn Chitosan giúp tăng sức đề kháng cây trồng chống lại nấm khuẩn; ức chế tuyến trùng trong đất.
• Giai đoạn phát triển củ (45 – 70 ngày sau trồng): Đặc điểm chủ yếu của khoai tây giai đoạn này là khối lượng củ tăng lên rất nhanh, nhất là khi thân lá phát triển chậm dần. Lúc này, khoai tây phát triển đầy đủ về mặt kích thước và tập trung dinh dưỡng tăng chất lượng củ, nặng ký, giai đoạn nhu cầu dinh dưỡng tăng cao nhất là Kali cũng tăng lên rất nhanh. Do đó, bà con cần cung cấp đầy đủ Kali vào lúc lượng củ tăng nhanh để khoai tây đạt năng suất và chất lượng cao.

+ Đối với giai đoạn phát triển củ Hoàng Minh khuyến nghị bà con bổ sung bộ dinh dưỡng gồm Color-Up + K76 + Stickme (Canxi Bo Gel Sữa Vàng) + X Green (định kỳ 15 ngày/lần) giúp củ to nhanh, vỏ chắc, lên màu đẹp, nặng ký, tăng trữ lượng tinh bột cho sản cao và mã củ đẹp.
+ Song song với bổ sung nguồn dinh dưỡng qua lá, bà con kết hợp bổ sung dinh dưỡng dưới gốc với Canxi Nitrat (70 – 100kg/ha) + Kali Sulfat (100 – 150kg/ha)nđể giúp củ lớn nhanh và nặng ký.
• Giai đoạn củ già và chuẩn bị thu hoạch (70 ngày trở đi): Cây ngừng tiếp nhận dinh dưỡng, ngừng sinh trưởng, tất cả nguồn dinh dưỡng có trên cây sẽ được vận chuyển xuống củ, lúc này củ đạt kích thước tối đa. Vì vậy, giai đoạn này ngừng bổ sung dinh dưỡng, củ nhận nguồn dinh dưỡng còn lại của cây và củ chuyển sang giai đoạn già hoá và chuẩn bị thu hoạch.
Bà con có bất kì thắc mắc nào trong quá trình canh tác và các vấn đề về cây trồng xin vui lòng liên hệ Nông nghiệp Hoàng Minh qua thông tin cụ thể dưới đây để được tư vấn chi tiết nhé!
Được viết Ks. Huyền.
Về Nông Nghiệp Hoàng Minh
Công ty Nông Nghiệp Hoàng Minh
Địa chỉ: 170 Sư Vạn Hạnh, P.Hội Thương, Tp.Pleiku, Gia Lai
Điện thoại: 0935 842 567
Website: goldsunvn.com
Email: Info@goldsunvn.com
Fanpage: Nông Nghiệp Hoàng Minh


