Cà phê là cây trồng trọng điểm của ngành nông nghiệp các tỉnh Tây Nguyên và Cao Nguyên của Việt Nam. Tuy là cây thâm canh lâu đời nhưng đến nay vẫn chưa có giải pháp tối ưu về quy trình chăm sóc bảo vệ cây trồng khi bị nhiều loài dịch hại trên cà phê tấn công trong giai đoạn nuôi trái gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất và chất lượng quả cà phê. Trong bài viết này cùng Hoàng Minh tìm hiểu 3 loại dịch hại trọng điểm trong giai đoạn này.
Trong suốt quá trình sinh trưởng và phát triển cây cà phê có thể bị tấn công bởi rất nhiều loài sâu bệnh hại. Đặc biệt giai đoạn xổ nhụy (phát hoa) là một trong những giai đoạn rất quan trọng, giúp cây phát triển tốt và đạt năng suất cao. Sau khi cây cà phê đã xổ nhụy, các bước chăm sóc sẽ tập trung vào việc bảo vệ hoa, nuôi dưỡng quả non và chuẩn bị cho quá trình phát triển tiếp theo.
Một số dịch hại trên cà phê giai đoạn nuôi trái:
-
Bệnh gỉ sắt (Hemileia vastatrix)

- Mô tả: Đây là bệnh nấm gây hại nghiêm trọng nhất đối với cây cà phê, đặc biệt là ở các vùng có độ ẩm cao.
- Dấu hiệu nhận biết: Lá bị xuất hiện các đốm gỉ màu vàng sáng ở mặt trên và đỏ cam ở mặt dưới. Khi bệnh nặng, lá sẽ rụng và cây sẽ bị suy yếu, năng suất giảm.
- Phòng trừ: Phun thuốc nấm phòng ngừa bằng SPARTA có 2 thành phần hoạt chất Propiconazole và Tebuconazole hoặc APOLLO có hoạt chất Hecxaconazole. Cũng như cắt tỉa lá bệnh và thu gom tàn dư cây trồng để giảm nguồn bệnh.

-
Bệnh thối quả (Colletotrichum spp.)
![]() |
![]() |
- Bệnh khô cành khô quả trên cà phê
- Mô tả: Là bệnh do nấm gây ra, ảnh hưởng đến quả cà phê, đặc biệt là trong mùa mưa. Bệnh này làm quả cà phê bị thối, có vết đen trên quả.
- Dấu hiệu nhận biết: Quả cà phê có vết thối đen, quả bị rụng sớm hoặc không phát triển bình thường.
- Phòng trừ: Phun thuốc diệt nấm như CASTE có 2 thành phần hoạt chất Pyraclostrobin và Dimethomorph hoặc SPARTA có 2 thành phần hoạt chất Propiconazole và Tebuconazole đồng thời kiểm soát độ ẩm, tránh tưới nước quá nhiều và vệ sinh vườn thường xuyên.
-

Quản lý khô cành khô quả hiệu quả
-
Côn trùng gây hại khác
- Côn trùng như bọ trĩ, sâu ăn lá, sâu đục quả có thể gây hại cho cây cà phê trong suốt quá trình sinh trưởng. Các loài này tấn công lá, hoa, quả non và cành cây.
- Trong đó loài côn trùng gây hại nặng nề nhất trên cây cà phê là rệp sáp
*** Rệp sáp (Hemiptera: Pseudococcidae)
- Cấu trúc cơ thể:
- Rệp sáp có thân mềm, được bao phủ bởi lớp sáp trắng hoặc màu xám, tạo thành một lớp vỏ bảo vệ. Lớp sáp này giúp chúng chống lại các yếu tố môi trường như nhiệt độ cao, độ ẩm thấp và các loại thuốc trừ sâu.
- Một số loài có “sợi tơ” hoặc “lông” trên cơ thể, giúp chúng di chuyển từ cây này sang cây khác.
- Miệng:
- Rệp sáp có miệng dạng kim, dùng để chích vào mô thực vật và hút nhựa cây. Việc hút nhựa cây lâu dài có thể làm cây yếu đi, làm giảm năng suất và chất lượng cây trồng, và đôi khi có thể dẫn đến sự chết của cây.
- Sinh sản:
- Rệp sáp sinh sản nhanh chóng, có thể đẻ trứng hoặc sinh con trực tiếp, tùy thuộc vào loài. Các trứng thường được đặt trong lớp sáp hoặc giữa các lá, giúp bảo vệ chúng khỏi môi trường bên ngoài.
- Hành vi:
- Rệp sáp thường sống trên lá, cành, và đôi khi là rễ của cây trồng. Chúng hút nhựa cây và tiết ra mật ngọt, điều này có thể thu hút các loài nấm đen (mould) phát triển, làm cây bị nhiễm bệnh.

Thiệt hại do rệp sáp gây ra:
- Suy giảm sức khỏe cây trồng: Việc hút nhựa cây liên tục làm cây yếu đi, có thể làm giảm sự phát triển và sinh trưởng của cây.
- Bệnh do nấm: Mật ngọt do rệp sáp tiết ra tạo điều kiện cho nấm đen phát triển, làm cây bị nhiễm bệnh, giảm quang hợp.
- Gây hại trực tiếp cho nông sản: Trong trường hợp rệp sáp tấn công quả, chúng có thể làm giảm chất lượng, gây giảm năng suất và thương phẩm.
![]() |
![]() |
Phòng ngừa và kiểm soát rệp sáp:
- Dùng thuốc hóa học như:
– LEVA chứa hoạt chất Imidacloprid, Buprofezin kết hợp với K54 chứa hoạt chất Profenofos, Lambda-cyhalothrin ( hoặc Alexander đại đế 777 có hoạt chất Fenobucarb, Buprofezin, Thiamethoxam) và dầu khoáng xích thố mã.
– CONTRA chứa hoạt chất như Thiamethoxam, fenobucarb, Buprofezin kết hợp LEVA chứa hoạt chất Imidacloprid, Buprofezin và dầu khoáng xích thố mã.
Nên luân phiên các hoạt chất thuốc để tránh tình trạng kháng thuốc và kiểm soát rệp sáp hiệu quả. Tuy nhiên, cần lưu ý về cách sử dụng để tránh gây hại cho cây trồng và môi trường.
- Biện pháp cơ học: Có thể sử dụng bàn chải mềm hoặc vải ẩm để loại bỏ rệp sáp thủ công từ cây trồng.
- Côn trùng có ích: Một số loài thiên địch như bọ rùa ăn rệp (ladybugs) hoặc một số loài ong ký sinh có thể giúp kiểm soát sự phát triển của rệp sáp.
- Cải thiện điều kiện chăm sóc cây: Cây trồng khỏe mạnh có khả năng chống lại sự tấn công của côn trùng tốt hơn. Việc duy trì một môi trường cây trồng sạch sẽ, thông thoáng cũng sẽ giảm thiểu sự xuất hiện của rệp sáp.

Cách phòng ngừa chung
- Vệ sinh vườn: Dọn dẹp tàn dư cây trồng, cắt tỉa các cành lá bị nhiễm bệnh để giảm bớt nguồn sâu bệnh.
- Quản lý độ ẩm: Điều chỉnh chế độ tưới nước hợp lý, tránh làm vườn quá ẩm ướt, đặc biệt trong mùa mưa.
- Lựa chọn giống cây khỏe mạnh: Sử dụng giống cà phê kháng bệnh để giảm thiểu rủi ro nhiễm bệnh.
- Phòng trừ tổng hợp: Kết hợp các biện pháp phòng ngừa sinh học và hóa học một cách hợp lý, tránh lạm dụng thuốc trừ sâu để bảo vệ môi trường và sức khỏe con người.
Bà con có bất kì thắc mắc nào trong quá trình canh tác và các vấn đề về cây trồng xin vui lòng liên hệ Nông nghiệp Hoàng Minh qua thông tin cụ thể dưới đây để được tư vấn chi tiết nhé!
Được viết Ks. Nghĩa.
Về Nông Nghiệp Hoàng Minh
Công ty Nông Nghiệp Hoàng Minh
Địa chỉ: 170 Sư Vạn Hạnh, P.Hội Thương, Tp.Pleiku, Gia Lai
Điện thoại: 0935 842 567
Website: goldsunvn.com
Email: Info@goldsunvn.com
Fanpage: Nông Nghiệp Hoàng Minh







