PHÒNG TRỪ CÔN TRÙNG GÂY HẠI CÂY ĐIỀU (PHẦN 1)

Cây điều là cây công nghiệp dài ngày có tiềm năng xuất khẩu lớn của cả nước và của tỉnh Gia Lai nói riêng. Là một loại cây có thể trồng được trên nhiều loại đất và khí hậu khác nhau nhưng đồng thời cũng đối mặt với rất nhiều côn trùng gây hại cây điều. Trong bài viết dưới đây chúng tôi xin chia sẻ cho bà con cách phòng trị một số loại sâu hại điều để giúp cây đạt năng suất chất lượng hơn.

1. Bọ trĩ gây hại cây điều

* Phân loài gây hại trên cây điều:

– Bọ trĩ gây hại cây điều thuộc họ Thripidae, thuộc bộ Thysanoptera, với hai loài phổ biến là Scirtothrips dorsalis (bọ trĩ hoa) và Selenothrips rubrocinctus Giard (bọ trĩ lá).

– Ngoài ra còn một số loài bọ trĩ khác như Thrips palmi, Frankliniella occidentalis, Thrips hawaiensis,… cũng có thể gây hại nhẹ trên cây điều, nhưng thường không gây ảnh hưởng nghiêm trọng.

* Phân phối – môi trường sống:

– Bọ trĩ phát triển mạnh trong điều kiện thời tiết khô hanh và nhiệt độ cao (từ 25-32°C). Thời tiết này tạo điều kiện lý tưởng cho bọ trĩ sinh sản và tăng trưởngnhanh chóng. Các đợt nắng nóng kéo dài thường làm gia tăng mật độ bọ trĩ trên cây.

– Bọ trĩ thường phát triển mạnh vào đầu mùa khô và giữa mùa khô, khi cây điều đang ra hoa, kết quả. Đây là thời điểm mà cây điều dễ bị bọ trĩ tấn công, gây hại cho các bộ phận non như đọt non, hoa, và quả non.

– Thời gian khô hạn kéo dài hoặc thiếu mưa làm giảm độ ẩm không khí, khiến cây suy yếu và dễ bị tấn công. Đồng thời, môi trường ít mưa giúp bọ trĩ tránh được việc bị rửa trôi bởi nước mưa, giúp chúng phát triển dễ dàng hơn.

– Selenothrips rubrocinctus Giard (bọ trĩ lá) xuất hiện từ tháng 10 đến tháng 12, Scirtothrips dorsalis (bọ trĩ hoa) xuất hiện từ tháng 1 đến tháng 4.

* Đặc điểm nhận dạng:

– Bọ trĩ có kích thước rất nhỏ, hình dáng giống giun, gây hại cho cây trồng bằng cách hút nhựa cây. Cụ thể ở hai loài như sau

Chú thích:

(a)Selenothrips rubrocinctus Giard (Bọ trĩ lá)

(b) Scirtothrips dorsalis (Bọ trĩ hoa)

Đặc điểm nhận dạng	Selenothrips rubrocinctus Giard (Bọ trĩ lá)	Scirtothrips dorsalis (Bọ trĩ hoa)
Kích thước	Trưởng thành dài khoảng 1-2 mm, trong đó con cái có kích thước từ 1,2 đến 1,5 mm.	Ấu trùng giai đoạn đầu và thứ hai có kích thước lần lượt là 0,37-0,39 mm và 0,68-0,71 mm, trong khi nhộng dài khoảng 0,78-0,80 mm. Con trưởng thành có chiều dài khoảng 1,2 mm.
Hình thái và màu sắc	Ấu trùng của chúng có hình bầu dục, màu vàng nhạt với một dải màu đỏ giữa cơ thể. Trưởng thành với màu nâu đen, chân và các đốt râu màu vàng, cánh trước nhạt với gân màu vàng.	Ấu trùng của chúng có màu vàng/kem nhạt và có hình dạng giống giun. Trưởng thành có màu nhạt hoặc kem, với các đốm đen tạo thành các vệt không hoàn chỉnh ở mặt lưng của bụng và cói đôi cánh tối màu.
=> Điểm nhận dạng dễ phân biệt nhất là Scirtothrips dorsalis (bọ trĩ hoa) có màu nhạt, nhỏ hơn so với Selenothrips rubrocinctus Giard (bọ trĩ lá) và có các đốm tối ở bụng.

* Vòng đời của bọ trĩ

Vòng đời của bọ trĩ trên cây điều bao gồm 4 giai đoạn chính: trứng, ấu trùng, nhộng và trưởng thành. Trong suốt vòng đời này, bọ trĩ gây hại nặng nhất ở giai đoạn ấu trùng và trưởng thành, khi chúng chích hút nhựa từ các bộ phận non của cây.

– Trứng: Trứng rất nhỏ, được đẻ bên trong mô lá. Thời gian trứng kéo dài từ 2 – 7 ngày, tùy thuộc vào nhiệt độ. Trong giai đoạn này, bọ trĩ chưa gây hại trực tiếp vì trứng chưa nở.

– Ấu trùng: Ấu trùng nở ra trong vòng 12 ngày và có thể di chuyển tự do, mang theo giọt chất thải ở đầu hậu môn. Ấu trùng không có cánh bắt đầu chích hút nhựa từ các phần non của cây như đọt non, lá non và hoa. Ấu trùng sinh trưởng gây hại trong khoảng 8 – 10 ngày sau đó hóa nhộng.

– Nhộng: Sau khi phát triển qua các giai đoạn ấu trùng, bọ trĩ chuyển sang giai đoạn nhộng và tồn tại trong vòng 2 – 4 ngày. Nhộng thường nằm ẩn dưới lá hoặc trong các kẽ lá và không gây hại trực tiếp, vì chúng không chích hút nhựa trong giai đoạn này.

– Trưởng thành: Khi phát triển thành con trưởng thành, bọ trĩ trưởng thành có cánh bắt đầu di chuyển và tiếp tục chích hút nhựa cây. Bọ trĩ trưởng thành còn có khả năng sinh sản nhanh chóng, tạo điều kiện cho sự bùng phát số lượng bọ trĩ trong vườn, đây là giai đoạn gây hại mạnh nhất. Bọ trĩ trưởng thành có thể sống trong vòng vài tuần và tiếp tục sinh sản, tạo ra các thế hệ bọ trĩ mới nhanh chóng, đặc biệt trong điều kiện khô và nóng.

=> Vòng đời của bọ trĩ nhanh chóng và được thúc đẩy bởi điều kiện khô, nóng, giúp chúng sinh sản liên tục và gây hại nghiêm trọng cho cây điều trong các giai đoạn ra lá, hoa và quả non.

* Triệu chứng gây hại:
Bọ trĩ gây hại trên cây điều thông qua hình thức chích hút dinh dưỡng từ các bộ phận non, cụ thể là lá non, đọt non, hoa và quả non. Khi đó làm cho các tế bào ở vùng bị chích hút mất nước, dẫn đến héo, mất màu xanh, biến dạng và làm giảm khả năng quang hợp, thậm chí tạo ra các đốm nâu, đen trên khu vực chúng tấn công.

 

Bọ trĩ chích hút dinh dưỡng ở đọt non và lá làm lá biếng dạng – đọt sinh trưởng kém

– Bọ trĩ lá (Selenothrips rubrocinctus):

+ Bọ trĩ lá tấn công chủ yếu vào các lá non của cây điều.

+ Ở giai đoạn cây con trong vườn ươm, bọ trĩ lá gây rụng lá sớm, làm cây chậm phát triển và có thể dẫn đến khô héo.

+ Trên cây trưởng thành, bọ trĩ gây hại bằng cách chích hút nhựa từ lá non, chồi non, hoa và hoạt động mạnh vào mùa hè.

+ Bọ trĩ chích hút làm lá chuyển màu nâu nhạt, có thể bị nhăn nheo và rụng, gây hiện tượng rụng lá sớm.

– Bọ trĩ hoa (Scirtothrips dorsalis):

+ Bọ trĩ hoa gây hại trên nụ hoa, hoa, quả non và hạt điều đang phát triển.

+ Sự xâm nhập của bọ trĩ hoa gây rụng hoa, rụng quả non và làm biến dạng quả, tạo ra các đốm đen trên quả non.

+ Tỷ lệ rụng quả do bọ trĩ hoa gây ra có thể lên đến 15-25%.

– Các vết thương do bọ trĩ gây ra tạo điều kiện thuận lợi cho nấm và vi khuẩn xâm nhập, dẫn đến các bệnh như thán thư, cháy lá, khô cành.

* Biện pháp quản lý

– Cắt tỉa và vệ sinh vườn: Tạo độ thông thoáng cho cây, giảm môi trường thuận lợi cho bọ trĩ phát triển.

– Bổ sung dinh dưỡng cân đối, giúp cây tăng sức đề kháng để giảm thiểu khả năng tấn công gây hại của bọ trĩ đối với cây.

– Hoàng Minh khuyến nghị bà con tiến hành sử dụng bộ sản phẩm Alexander Đại Đế 777 kết hợp với Xích Thố Mã, phun định kỳ để phòng trừ bọ trĩ gây hại trên cây điều. Khi phun cần phun phủ tán và tập trung ở đầu cành nơi có các bộ phận non đang hình thành và phát triển – nơi mà bọ trĩ tập trung tấn công.

2. Bọ xít muỗi gây hại cây điều

* Phân loài gây hại trên cây điều

– Bọ xít muỗi là loài gây hại chính cho cây điều gây thiệt hại rất lớn trong thời kỳ ra hoa, ra trái và đậu quả. Có bốn loài bọ xít muỗi tấn công cây điều.

– Bọ xít muỗi gây hại trên cây điều thuộc các loài Helopeltis antonii, Helopeltis bradyi, Helopeltis theivora, và Pachypeltis maesarum. Chúng đều thuộc họ Miridae, bộ Hemiptera.

* Điều kiện phát sinh – phát triển:

– Bọ xít muỗi phát sinh và phát triển mạnh trong điều kiện thời tiết khô và ẩm, thường xuất hiện nhiều sau mùa mưa (tháng 10 – tháng 11) khi các chồi non và hoa của cây điều bắt đầu ra nhiều. Tuy nhiên, bọ xít muỗi có thể xuất hiện quanh năm ở các vườn điều non.

– Hoạt động của bọ xít muỗi đạt đỉnh điểm vào mùa khô (tháng 12 – tháng 1), khi cây điều bước vào giai đoạn nở rộ hoa và hoạt động kéo dài đến tháng 5, cho đến khi thu hoạch.

– Chúng ít hoạt động trong mùa mưa (tháng 6 – tháng 9), khi độ ẩm quá cao không thuận lợi cho sự phát triển của chúng.

– Nhìn chung bọ xít muỗi thích hợp với nhiệt độ từ 25 – 28oC, ẩm độ trên 90%, tiết trời mát, âm u, nóng ẩm.

* Đặc điểm nhận dạng

Chú thích: 

(a) Helopeltis antonii

(b) Helopeltis bradyi

(c) Helopeltis theivora

(d) Pachypeltis maesarum

– Con trưởng thành: Trên lưng của con trưởng thành của các loài Helopeltis đều có một cấu trúc giống như mấu nhỏ hình chóp, nhưng Pachypeltis maesarum thì không có.

+ Loài Helopeltis antonii có thân hình thon dài, kích thước 6-8 mm, màu nâu đỏ, với phần đầu màu đen, ngực có màu nâu đỏ hoặc đen và bụng có màu đen và trắng.

+ Loài Helopeltis bradyi có hình dáng giống Helopeltis antonii, nhưng có sự khácbiệt nhỏ về màu sắc ở phần đùi sau và vùng bụng (có màu đậm hơn).

+ Loài Helopeltis theivora có râu dài hơn, vòng ngực màu vàng và một mảng xanh ở bụng.

+ Loài Pachypeltis maesarum có sự khác biệt so với các loài Helopeltis, chúng có một thân hình khá mảnh mai và cơ thể của chúng nhỏ gọn hơn. Chúng có hình dáng thuôn dài và thon, với cơ thể màu nâu hoặc xám và thường có các vệt tối màu.

– Ấu trùng có màu nâu đỏ trong suốt và có râu dài. Ấu trùng của Helopeltis antonii (màu nâu nhạt), Helopeltis bradyi (màu nâu vàng ) và Helopeltis theivora (màu vàng xanh). Kích thước của ấu trùng Helopeltis antonii và Helopeltis bradyi gần như tương đương, chỉ khác biệt một chút về màu sắc, trong khi ấu trùng Helopeltis theivora nhỏ hơn và thon gọn hơn.

– Trứng được đẻ vào mô cây nên chỉ có một cặp sợi mảnh nhỏ giống như tóc của trứng là có thể nhìn thấy từ bên ngoài.

* Vòng đời của bọ xít muỗi

– Trứng: Trứng nhỏ, có hình dạng thuôn dài, được đẻ thành từng cụm trên các phần non của cây như chồi non, gân lá, cuống lá và cụm hoa, có thể đẻ đơn lẻ hoặc thành cụm từ 2-6 trứng. Chúng được chèn vào mô cây và có thể nhận biết trứng qua hai sợi nhỏ màu bạc giống như sợi tóc nhô ra bên ngoài. Trứng nở sau khoảng 6 – 8 ngày.

– Ấu trùng: Ấu trùng nở ra sau 6 – 8 ngày, sau khi nở ấu trùng trải qua năm giai đoạn phát triển (các giai đoạn lột xác) trong vòng 8 – 14 ngày. Ấu trùng có màu nâu đỏ trong suốt và phát triển dần qua từng giai đoạn, chủ yếu hút nhựa từ các phần non của cây.

– Trưởng thành: Sau giai đoạn ấu trùng cuối cùng, bọ xít trưởng thành xuất hiện và có thể sống hơn một tháng. Con cái của bọ xít có khả năng sinh sản cao, có thể đẻ tới 259 trứng trong suốt vòng đời. Bọ xít trưởng thành chủ yếu hút nhựa từ các phần non của cây điều, bao gồm lá, cụm hoa và quả non.

=> Toàn bộ vòng đời của bọ xít muỗi từ trứng đến khi trưởng thành hoàn thành trong khoảng 20 – 30 ngày, tùy thuộc vào điều kiện môi trường. Số lượng bọ xít muỗi thường đạt đỉnh trong mùa hoa của cây điều.

* Triệu chứng gây hại:

Bọ xít muỗi ở giai đoạn ấu trùng và trưởng thành chích hút nhựa từ lá non, chồi, cụm hoa, hạt non, gây hại nghiêm trọng cho cây điều. Tại các vị trí mà bọ xít muỗi chích hút gây ra các tổn thương trên cây, các tổn thương này trở nên nổi bật trong vòng 3 – 6 giờ, chuyển sang màu nâu hồng trong 24 giờ và chuyển sang màu đen ghẻ trong 2 – 3 ngày. Việc chích hút dinh dưỡng này cũng gây ra sự tiết dịch chất dính từ các bộ phận của cây. Sau đó các tổn thương hợp nhất và cuối cùng dẫn đến khô héo các chồi, cháy hoa và khô rụng hoa.

– Trên chồi non và lá: Bọ xít muỗi dùng vòi chích vào chồi và lá non để hút nhựa cây, gây ra các vết đốm đen nhỏ tại vị trí bị chích. Chồi và lá non bị héo, biến dạng, xoắn lại và có thể rụng sớm nếu bị chích hút nhiều lần. Khi gây hại mạnh sẽ khiến chồi bị chết khô, cây có thể chậm phát triển do mất đi các chồi mới.

– Trên thân và cành non: Bọ xít chích vào thân và cành non, để lại các đốm đen. Các vị trí bị chích dễ nhiễm nấm và bệnh khác, làm giảm sức sống của cây.

– Trên hoa: Bọ xít muỗi tấn công các bông hoa và cuống hoa, làm cho hoa bị héo và rụng trước khi thụ phấn. Hoa không đậu trái được và bị rụng hàng loạt dẫn đến giảm năng suất.

– Trên quả: Quả khi bị bọ xít muỗi chích sẽ xuất hiện các vết chấm đen nhỏ, đôi khi có dịch nhựa rỉ ra. Các vết chích này khiến quả không phát triển bình thường, trở nên biến dạng, héo và thường rụng sớm. Khi bị tấn công nặng, nhiều quả trên cây có thể rụng đồng loạt, ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất.

* Biện pháp quản lý

– Cắt tỉa và vệ sinh vườn: Tạo độ thông thoáng cho cây, giảm môi trường thuận lợi cho bọ trĩ phát triển.

– Tăng cường sức khỏe của cây bằng cách bổ sung dinh dưỡng hợp lí – cân bằng các nguyên tố dinh dưỡng, tưới nước đầy đủ và tạo điều kiện sinh trưởng tốt nhất cho cây. Cây khỏe sẽ tăng khả năng chống chọi với bọ xít muỗi tốt hơn.

– Hoàng Minh khuyến nghị bà con tiến hành sử dụng bộ sản phẩm Alphador kết hợp với Xích Thố Mã, phun định kỳ để phòng trừ bọ xít muỗi gây hại trên cây điều. Khi phun cần phun toàn bộ cây và tập trung ở đầu cành nơi có các bộ phận non đang hình thành và phát triển – nơi mà bọ xít muỗi tập trung tấn công.

3. Nhện đỏ gây hại cây điều

* Phân loài gây hại trên cây điều

– Nhện đỏ gây hại cây điều là loài Tetranychus urticae thuộc họ Tetranychidae, thuộc bộ Acari.

– Nhện đỏ thuộc họ Tetranychidae, là một trong những loài nhện tấn công cây trồng phổ biến nhất. Loài Tetranychus urticae sống chủ yếu bằng cách hút nhựa từ lá cây, gây ra các triệu chứng hại cho cây trồng
* Điều kiện phát sinh – phát triển:

– Nhện đỏ (Tetranychus urticae) là loài nhện có sự phân bố rộng rãi trên toàn cầu và có thể gây hại cho nhiều loại cây trồng. Loài này có mặt ở hầu hết các khu vực trên thế giới, bao gồm cả các vùng nhiệt đới, cận nhiệt đới và ôn đới.

– Nhện đỏ thích nghi với nhiệt độ từ 25°C đến 35°C. Khi nhiệt độ cao, vòng đời của chúng ngắn lại, và tốc độ sinh sản sẽ nhanh chóng. Điều này làm cho chúng có thể gây hại trong thời gian ngắn.

– Nhện đỏ phát triển mạnh trong môi trường khô ráo, với độ ẩm thấp. Độ ẩm dưới 60% là điều kiện lý tưởng cho sự sinh sôi của nhện đỏ. Trong môi trường ẩm ướt, sự phát triển của chúng bị chậm lại.

– Cây điều phát triển kém hoặc bị stress do các yếu tố ngoại cảnh (như thiếu nước, thiếu dinh dưỡng hoặc bị cắt tỉa không đúng cách) sẽ tạo ra môi trường thuận lợi cho nhện đỏ sinh sống và phát triển.

– Nhện đỏ có thể dễ dàng lây lan từ cây này sang cây khác thông qua gió, động vật hoặc sự di chuyển của con người. Chúng cũng có thể di chuyển bằng cách bám vào các vật dụng hoặc cây cối trong quá trình thu hoạch, chăm sóc hoặc vận chuyển.

* Đặc điểm nhận dạng

Hình thái Nhện đỏ (Tetranychus urticae) gây hại trên cây điều

– Nhện đỏ có hình dạng khá tròn và có 8 chân, có kích thước rất nhỏ, chỉ khoảnG 0.4 – 0.6 mm khi trưởng thành, làm cho chúng khó phát hiện bằng mắt thường. Tuy nhiên, chúng có thể được nhận ra thông qua các dấu hiệu trên cây.

– Nhện đỏ trưởng thành có màu đỏ tươi hoặc đỏ cam, nhưng có thể chuyển sang màu vàng hoặc màu xanh lá khi chúng ăn dinh dưỡng từ cây.

– Quan sát mặt dưới lá nơi có nhện đỏ, thường có mạng nhện rất mảnh và mỏng.

Các lưới tơ nhỏ này giúp nhện đỏ bảo vệ và ẩn nấp khỏi các yếu tố tự nhiên.

* Vòng đời của nhện đỏ

Nhện đỏ (Tetranychus urticae) trải qua 4 giai đoạn chính: Trứng, ấu trùng, nhộng và trưởng thành

– Trứng: Nhện đỏ cái đẻ trứng ở mặt dưới lá cây. Mỗi con cái có thể đẻ từ 50 đến 200 trứng trong suốt đời. Trứng có thể tồn tại từ 2 – 7 ngày tùy thuộc vào nhiệt độ và độ ẩm.

– Ấu trùng: Sau khi nở, ấu trùng nhện đỏ có 6 chân và rất nhỏ. Ấu trùng chỉ cần khoảng 1 – 2 ngày để phát triển thành giai đoạn tiếp theo. Chúng sẽ bắt đầu hút nhựa từ lá cây và tiếp tục phát triển.
– Nhộng: Giai đoạn nhộng là giai đoạn trung gian giữa ấu trùng và trưởng thành.

Nhộng có 8 chân nhưng không thể di chuyển. Sau khoảng 2 – 3 ngày, nhộng sẽ lột xác thành con trưởng thành.

– Trưởng thành: Nhện đỏ trưởng thành có 8 chân và có thể sinh sản. Chúng sẽ tiếp tục hút nhựa cây, sinh sôi và gây hại cho cây trồng. Mỗi con nhện đỏ cái có thể sống từ 2 – 4 tuần và đẻ trứng trong suốt thời gian này.

 Vòng đời của nhện đỏ rất ngắn (khoảng 7-14 ngày), điều này giúp chúng sinh sản nhanh chóng và có thể gây hại nghiêm trọng nếu không được kiểm soát. Trong điều kiện nhiệt độ ấm và độ ẩm thấp, nhện đỏ phát triển mạnh mẽ và có thể gây thiệt hại lớn cho cây trồng.

* Triệu chứng gây hại:

Nhện đỏ gây hại trên cây điều, thông qua việc hút nhựa dinh dưỡng từ lá, cụ thể như sau:
– Nhện đỏ hút nhựa từ các tế bào lá, tạo ra những vết chấm nhỏ màu vàng hoặc bạc trên bề mặt lá, làm cho lá mất màu xanh diệp lục và dần bị hư hỏng.

– Sau khi bị tấn công trong thời gian dài, lá cây sẽ trở nên vàng, héo, và có thể rụng sớm. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng quang hợp của cây, làm giảm năng suất và sự phát triển của cây.

– Mặt dưới của lá thường xuất hiện các mạng nhện rất mỏng và lưới tơ nhỏ do nhện đỏ tạo ra để che phủ vùng bị tấn công, làm ảnh hưởng đến việc đóng mở khí khổng của lá, ngăn cản quá trình quang hợp và hô hấp của cây. Mạng nhện có thể bao phủ cả các cành nhỏ, lá non và quả.

– Khi nhện đỏ tấn công nặng làm lá bị cuộn lại, biến dạng hoặc cong vẹo. Điều này xảy ra do sự mất cân bằng trong quá trình hút nhựa, làm ảnh hưởng đến cấu trúc lá.
– Sau một thời gian dài bị nhện đỏ tấn công, cây trở nên suy yếu, phát triển chậm, và dễ bị nhiễm các loại bệnh khác.

* Biện pháp quản lý

– Để hạn chế sự phát sinh và phát triển của nhện đỏ, bà con tiến hành các công tác sau:

+ Cung cấp đủ nước cho cây, duy trì độ ẩm trong vườn, đặc biệt trong mùa khô.

+ Bổ sung dinh dưỡng cân đối, tăng sức đề kháng cho cây.

+ Cắt tỉa và làm sạch cỏ dại để tạo môi trường thông thoáng, giảm tối đa môi trường ẩn nấp cho nhện đỏ.

– Để phòng trừ nhện đỏ gây hại cây điều, Hoàng Minh khuyến nghị bà con phòng trừ luân phiên với sản phẩm Sạch Nhện, Dr Nhện kết hợp với Xích Thố Mã. ĐảM bảo bộ lá không bị chích hút làm giảm chất diệp lục, rụng lá ảnh hưởng đến khả năng quang hợp và tích lũy dinh dưỡng nuôi cây.

Bà con có bất kỳ thắc mắc nào cần được tư vấn cụ thể về kỹ thuật cây trồng, cũng như cách phòng trừ sâu bệnh hại cây trồng khác xin vui lòng liên hệ Nông Nghiệp Hoàng Minh qua các thông tin dưới đây:

Được viết bởi KS. Huyền.

Về Nông Nghiệp Hoàng Minh

Công ty Nông Nghiệp Hoàng Minh

Địa chỉ: 170 Sư Vạn Hạnh, P.Hội Thương, Tp.Pleiku, Gia Lai

Điện thoại: 0935 842 567

Website: goldsunvn.com

Email: Info@goldsunvn.com

Fanpage: Nông Nghiệp Hoàng Minh