Kỹ thuật cây trồng, Kiến thức nông nghiệp, Kỹ thuật theo nhóm cây trồng, Rau màu
HƯỚNG DẪN QUẢN LÝ TUYẾN TRÙNG TRÊN CÂY TRỒNG
Th9
Bộ rễ cây thực hiện nhiệm vụ kép vừa nuôi cây vừa chống lại những tác nhân gây hại nguy hiểm, trong đó tuyến trùng là một mối nguy hại tiềm tàng ảnh hưởng rất nhiều đối với sự phát triển của cây. Trong bài viết này Hoàng Minh hướng dẫn quý bà con quản lý tuyến trùng thông qua thực nghiệm quản lý tuyến trùng trên bắp cải và một số cây trồng khác.
I. Tuyến trùng là gì?
Tuyến trùng là một loài động vật không xương sống, thuộc ngành giun tròn chỉ quan sát được dưới kính hiển vi với kích thước từ 0,25 mm đến 3 mm có dạng hình trụ, thuôn nhọn về phía đầu và đuôi. Đối với cây trồng tuyến trùng ăn các bộ phận của cây được gọi là tuyến trùng ký sinh thực vật (PPN).
* Vòng đời tuyến trùng:
Giai đoạn 1 – 2 diễn ra ở trong đất bên ngoài rễ:
- Nang trứng (màu nâu) khi được tách ra khỏi rễ sẽ tồn tại trong đất trong nhiều năm khi gặp điều kiện thuận lợi sẽ nở và gây hại. (nhiệt độ đất ~ 10 trứng có thể nở).
- Mỗi nang chứa khoảng 200 – 500 trứng. Con non giai đoạn một và hai sẽ phát triển bên trong trứng.
Giai đoạn 3 – 4 diễn ra ở trong rễ cây:
- Con non chui ra khỏi nang và tuyến trùng non xâm nhập vào rễ kiếm ăn và phát triển trưởng thành qua các lần lột xác.
- Lần lột xác thứ ba và thứ tư xảy ra bên trong rễ, con cái chuyển màu từ trắng sang vàng và chết, khi con cái chết lớp biểu bì chuyển sang màu nâu và trở thành một gói cứng, bảo vệ (nang) cho những quả trứng. Con đực sẽ di chuyển ra ngoài đất.
Tuyến trùng gây hại bằng cách đâm thủng và giết chết các tế bào rễ nhờ các cấu trúc giống như kim ở phần đầu, điều này ảnh hưởng nghiêm trọng đến bộ rễ, suy giảm chức năng hút nước và dinh dưỡng nuôi cây.
* Điều kiện sinh trưởng:
Độ ẩm đất ảnh hưởng đến tốc độ di chuyển cũng như phát triển của tuyến trùng, độ ẩm tương đối của đất thích hợp cho tuyến trùng là 40 ~ 70%, ở đất khô hoặc quá ẩm sẽ ức chế hoạt động của tuyến trùng.
Nhìn chung hầu hết các loại tuyến trùng gây hại và phát triển mạnh ở đất cát và đất thịt pha cát.
* Biểu hiện gây hại:
– Trên rễ: Có nhiều loại tuyến trùng gây hại rễ mỗi loại có biểu hiện đặc trưng khác nhau, tuyến trùng rễ (Meliodogyne spp .), u nang (Heterodera spp .), hình thận ( Rotylenchulus spp .).
– Khi đào kiểm tra sẽ thấy rễ yếu xuất hiện có các nốt u sưng hay nứt rảnh, nổi ghẻ hoặc biến dạng.
 |
 |
| Biểu hiện rễ bị tuyến trùng gây hại | |
– Trên lá: Tuyến trùng gây hại rễ làm phá vỡ mạch gỗ và mạch rây của cây ảnh hưởng đến quá trình hút nước và dinh dưỡng khoáng, trên lá sẽ thể hiện tình trạng thiếu hụt dinh dưỡng (N, P, Mn, Fe, Mg,….) tình trạng lá vàng, cây còi cọc, chậm lớn, kích thước lá nhỏ nghiêm trọng hơn là chết cây. Tuy nhiên nếu chỉ biểu hiện trên lá thôi thì chưa đủ khẳng định tuyến trùng bà con cần kết hợp kiểm tra rễ.
 |
 |
| Biểu hiện gây hại của tuyến trùng | |
II. Hướng dẫn quản lý tuyến trùng trên cây trồng
Với đặc điểm kích thước nhỏ, tồn lưu trong đất lâu và gây hại trong mô của rễ khi biểu hiện bệnh ra thì đã ở giai đoạn nặng, rất khó phát hiện sớm, biện pháp tối ưu là phòng ngừa sẽ hiệu quả hơn so với việc cố gắng xử lý sau khi đã biểu hiện nặng.
Hoàng Minh khuyến nghị nhà vườn quản lý tuyến trùng với Ura là thuốc đặc trị tuyến trùng thế hệ mới có tác động tiếp xúc và vị độc, diệt trừ tất cả các loại sinh vật ngoại ký sinh và nội sinh ẩn nấp trong vùng rễ gây ra các hiện tượng sưng rễ, cụt rễ non, tổn thương rễ cái do tuyến trùng gây hại.
Lưu ý: Tuyến trùng thường đi đôi với nấm gây hại Hoàng Minh khuyến nghị bà con kết hợp cùng Sparta bộ đôi quản lý nấm và tuyến trùng tối ưu.
Để kiểm chứng hiệu quả bộ sản phẩm quản lý tuyến trùng với Ura và Sparta, Hoàng Minh tiến hành thực nghiệm với ba nghiệm thức để khẳng định hiệu quả phòng và trị bệnh tuyến trùng trên bắp cải với nội dung chi tiết như sau:
1. Nội dung thực nghiệm quản lý tuyến trùng trên bắp cải
Thực nghiệm trên cây bắp cải được một tháng tuổi. Bố trí thí nghiệm với ba nghiệm thức:
NT1: Đổ gốc Ura + Xích Thố Mã.
NT2: Đổ gốc Ura + Sparta + Xích Thố Mã.
NT3: Đối Chứng
Theo dõi thí nghiệm trong 1 tháng để đánh giá khả năng quản lý và phòng u sưng rễ trên cây bắp cải.
2. Tiến hành thực nghiệm quản lý tuyến trùng trên bắp cải
Nghiệm Thức 1: Đổ gốc Ura + Xích Thố Mã.
 |
 |
 |
 |
Sau 1 tháng xử lý kiểm tra đánh giá: rễ phát triển khỏe, rễ tơ ra nhiều, không có hiện tượng u sung
Nghiệm Thức 2 : Đổ gốc Ura + Sparta + Xích Thố Mã.
 |
 |
 |
 |
| Sau 1 tháng xử lý kiểm tra đánh giá: Rễ phát triển khỏe, rễ tơ ra nhiều, không có hiện tượng u sưng rễ. |
Nghiệm Thức 3: Đối Chứng
 |
 |
 |
 |
| Rễ tơ ra nhiều tuy nhiên quan sát ở phần rễ chính đang bắt đầu có hiện tượng u sưng. |
Có thể thấy việc đổ gốc quản lý sớm tuyến trùng ngay từ sớm sẽ mang lại hiệu quả cao điều này đã được thể hiện rõ ở nghiệm thức 3 khi không quản lý phần rễ đã bị tuyến trùng tấn công gây u sưng rễ làm chậm tốc độ phát triển của bắp cải.
Ngoài bắp cải Hoàng Minh còn thực nghiệm trên đối tượng đậu ve sau 26 ngày cũng cho kết quả tương tự.
Lưu ý: Phân biệt nốt sần cây họ đậu và tuyến trùng rễ ở cây họ đậu:
– Đối với nốt sần cây họ đậu
Trên hệ thống rễ của cây đậu cove, ở rễ phụ xuất hiện nhiều nốt sần. Nốt sần hình thành là do hoạt động cộng sinh của vi khuẩn Rhizobium với rễ cây đậu cove để tổng hợp ra đạm nuôi cây. Vì vậy khi xuất hiện nốt sần này cây phát triển bình thường/khỏe mạnh.
Nốt sần thường có hình cầu hoặc hình bầu dục, trên bề mặt nốt sần thường nhẵn hoặc hơi gồ ghề. Bên ngoài nốt sần có màu nâu trắng hoặc đỏ hồng, chẻ dọc nốt sần bên trong ruột có màu hồng (cây sinh trưởng tốt), có màu trắng hay hồng nhạt hoặc xanh (cây sinh trưởng kém).
– Đối với tuyến trùng rễ
Khi trên hệ thống rễ cây đậu ve xuất hiện các vết u sưng với nhiều hình dạng và kích thước khác nhau. Vết u sưng này hình thành do hoạt động của các loài tuyến trùng rễ như Meliodogyne spp., Heterodera spp., Rotylenchulus spp.,… tấn công vào hệ thống rễ làm phá vỡ mạch gỗ và mạch rây làm ảnh hưởng đến quá trình hút nước và dinh dưỡng khoáng đi nuôi cây. Khi bộ rễ bị tuyến trùng thường đi đôi với nấm gây hại xâm nhập cùng gây hại. Vì vậy khi xuất hiện vết u sưng này cây kém phát triển hoặc héo rũ nghiêm trọng dẫn đến chết cây.
Trên bộ rễ bị tuyến trùng sẽ xuất hiện các nốt u sưng hay nứt rảnh, nổi ghẻ hoặc biến dạng không có hình dạng đồng nhất. Các vết u sưng sẽ có màu nâu đen đến đen tùy vào mức độ gây hại của bộ đôi đi cùng (nấm gây hại), cuối cùng làm rễ cây bị thối.
Bà con có bất kỳ thắc mắc nào cần được tư vấn cụ thể về kỹ thuật cây trồng, cũng như cách phòng trừ sâu bệnh hại, xin vui lòng liên hệ Nông Nghiệp Hoàng Minh qua các thông tin dưới đây:
Về Nông Nghiệp Hoàng Minh
Công ty Nông Nghiệp Hoàng Minh
Địa chỉ: 170 Sư Vạn Hạnh, P.Hội Thương, Tp.Pleiku, Gia Lai
Điện thoại: 0935 842 567
Website: goldsunvn.com
Email: Info@goldsunvn.com
Fanpage: Nông Nghiệp Hoàng Minh
